Półwytwór narzędzia makrolitycznego

Półwytwór narzędzia makrolitycznego z Unimia, pow. łobeski pochodzi ze stanowiska, na którym w 1931 roku znaleziono przedmioty z różnych okresów paleolitu i mezolitu. Jest to półwytwór tzw. makrolitu, dużego narzędzia z krzemienia, służącego do różnego rodzaju ciężkich prac, takich jak obróbka drewna czy kopanie. Narzędzia makrolityczne są wyrobami typowymi dla społeczności łowców-zbieraczy z okresu mezolitu, mieszczące się w tradycji technologicznej tego okresu. Dawniej nie poświęcano im wiele uwagi, uznawane były bowiem za przedmioty niediagnostyczne, a tym samym nieprzydatne w badaniach nad przemianami kulturowymi, w odróżnieniu od zbrojników, których bogactwo form skłaniało badaczy do opracowywania bardzo szczegółowych tablic typologiczno-chronologicznych, przydatnych do określania wieku i pochodzenia badanych przedmiotów.

Obecnie na podstawie śladów wytwórczych można wyróżnić dwa zasadnicze sposoby wytwarzania narzędzi makrolitycznych: według konkretnego planu oraz na potrzeby doraźne. W wielu przypadkach makrolity wykonywane w dokładnie ten sam sposób różniły się jedynie sposobem uformowania części pracującej. Szczególnie często tendencja ta uwidacznia się wśród społeczności mezolitycznych stosujących kompleksowe, planowe podejście do wykonywania takich narzędzi. Uniwersalny charakter technologii makrolitycznej dobrze obrazuje półwytwór narzędzia z Unimia – na etapie produkcji, na którym został porzucony nie można określić, jakiego rodzaju narzędzie miało zostać wykonane. Mógł to być zarówno pik – narzędzie podobne do kilofa, jak i ciosak –rodzaj siekiery lub ciosły.

Półwytwór makrolitu z Unimia jest bardzo istotny dla pełniejszego zrozumienia produkcji dużych narzędzi w okresie mezolitu. Tego typu znaleziska są niezwykle rzadkie, bowiem ze względu na oszczędną gospodarkę surowcową wytwórcy wykorzystywali każdy większy odpad do wytwarzania mniejszych przedmiotów.

Michał Adamczyk