Postać przodka

Dogonowie to lud żyjący w okręgach Bandiagara, Douentza i Bankass, w południowo centralnej części Republiki Mali. Nieliczne osadnictwo Dogonów można też spotkać w północnej części Burkina Faso, przy granicy z Mali.

Liczebność tego ludu szacuje się obecnie na 500–600 tysięcy. Na co dzień Dogonowie posługują się językiem dogo-so, zaliczanym tradycyjnie do grupy języków woltyjskich (gur) należących do podrodziny Niger-Kongo wchodzącej w skład wielkiej rodziny kongokordofańskiej.

Lud ten zamieszkuje kilkaset wiosek, w których dominują charakterystyczne kryte strzechą gliniane spichlerze. Największe skupisko wiosek znajduje się na odcinku 150 km wzdłuż uskoku Masywu Bandiagara. Wioski ulokowane są na samym masywie (Płaskowyżu), Równinach Seno i Gondo (rozpościerających się wokół niego) oraz na tzw. rumowisku – kamienistych zboczach i wąwozach usytuowanych u podnóża masywu.

Według tradycji ustnej Dogonowie przybyli na tereny obecnie przez nich zamieszkiwane z mitycznego kraju Mande około XV wieku. Według niektórych badaczy jest to kraina leżąca 700 km na zachód od Masywu Bandiagara, rzeczywisty region Mande. Postanowili opuścić swoją praojczyznę po tym, jak ich przodek Lebe jako pierwszy z Dogonów doświadczył śmierci. Po długim marszu dotarli do południowo-zachodniego krańca masywu Bandiagara, w pobliże dzisiejszej miejscowości Kani-Bonzon. Masyw ten był zamieszkany przez ludzi, których Dogonowie nazwali Tellemami. Dogonowie do dziś uważają Tellemów za swoich nauczycieli, mistrzów i przypisują im cechy nadprzyrodzone, np. umiejętność latania. Tellemowie opuścili swoje siedziby ustępując rolniczym Dogonom.

Ewa Prądzyńska