Matryca do drukowania tkanin

Drukarstwo tekstylne jest znaną do dawna techniką zdobienia tkanin. Do Europy dotarło ze Wschodu. W wielu miastach i większych osadach Starego Kontynentu funkcjonowały warsztaty, w których drukowano tkaniny, ale ich ozdabianiem trudnili się również wędrowni rzemieślnicy. Podstawowymi narzędziami drukarza tekstylnego były specjalne matryce wykonane z drewna i pokryte ornamentem. Początkowo wzory były nieskomplikowane, z czasem jednak zaczęły przybierać coraz bardziej kunsztowne formy. Ornamentyka występująca na klockach drukarskich miała szeroką tematykę: oprócz najbardziej popularnych wzorów geometrycznych i roślinnych oraz ich kombinacji, występowały także motywy antropomorficzne, zoomorficzne i architektoniczne. Niekiedy rolą wzoru pokrywającego matrycę było naśladownictwo konkretnej tkaniny np. tkanego kraciaka, czy lnianego pasiaka używanego do szycia kobiecych spódnic. Przykładem takiej formy jest matryca znajdująca się w zbiorach etnograficznych Muzeum Narodowego w Szczecinie z wypukłym geometrycznym ornamentem, składającym się z trzech pasów ostro zakończonych zygzaków w kształcie litery „V”. Zdaniem Romana Reinfussa, etnografa, autora książki „Polskie druki ludowe na płótnie”, motyw ten miał naśladować ozdoby krawędziowe jedwabnych chust o mieniącym się wielobarwnym deseniu, zbudowanym na tej samej zasadzie.

Agnieszka Słowińska