Matka Boska Bolesna

Sztuka religijna średniowiecza obfituje w dzieła odnoszące się do życia Marii, matki Jezusa. Źródłem przedstawień są opisy biblijne i ich literacie interpretacje oraz teologiczne rozważania na temat roli Marii w dziele zbawienia. Silna potrzeba obrazu, który uzasadniał wierzenia i czynił je prawdziwymi, zwłaszcza w okresie późnego średniowiecza, wynikała z pobożności opartej na naśladownictwie Chrystusa (imitatio Christi), współprzeżywaniu cierpienia (compassio) i duchowej identyfikacji (conformitas). Obraz urzeczywistniał niemal wszystko co święte, pozwalając doświadczać najgłębszych wzruszeń. Jego znaczenie w religijności późnego średniowiecza urosło nawet do rangi elementu wiary.

Przedstawienia typu Mater Dolorosa skupiają uwagę na bolesnym cierpieniu Marii jako matki i jej współuczestniczeniu w historii odkupienia. Dojmujący smutek rysujący się na twarzy smukłej i pełnej wdzięku figury trzebiatowskiej wywołuje zachwyt i głębokie wzruszenie. Figura opracowana pełnoplastycznie, jako rzeźba wolnostojąca, stanowiła zapewne część tak zwanej Grupy Ukrzyżowania, średniowiecznym zwyczajem ustawianej wysoko w przestrzeni kościoła. Wizerunek stojącej pod krzyżem Mater Dolorosa przywołuje wydarzenia z Golgoty. Oto Matka pogrążona w bólu, wywołanym męką i utratą Syna stoi pod krzyżem, na którym jej Syn poniósł męczeńską ofiarę. Refleksja nad doświadczeniami Marii pobudzała do pokuty i poszukiwania pojednania z Bogiem.

Kinga Krasnodębska