Trzepaczka do lnu

Len był jednym z podstawowych surowców wykorzystywanych do wyrobu płótna, z którego szyto ubrania i inne materiały codziennego użytku, np. pościel. Cały proces od siewu do uzyskania finalnego produktu, był długi i wymagał dużego nakładu pracy. Po zebraniu i wysuszeniu len podlegał dalszej obróbce na wolnym powietrzu w okresie wczesnojesiennym. Len poddawano międleniu, które polegało na mechanicznym łamaniu łodyg w międlicach lub cierlicach . Następnie trzepano resztki połamanej słomy, aby oddzielić od włókien paździerze, czyli zdrewniałe części, wykorzystywane do wytwarzania worków i sznurów. To właśnie od lnianych paździerzy pochodzi nazwa październik – jak mówi ludowe przysłowie Październik, bo paździerze baba z lnu cierlicą bierze. Do trzepania lnu używano specjalnie do tego celu przeznaczonych trzepaczek – cienkich drewnianych deseczek osadzonych na krótkich rączkach, niekiedy zdobionych rytymi wzorami. Znajdująca się w kolekcji Działu Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego w Szczecinie trzepaczka do lnu ma po obu stronach rozbudowany, barwiony na czerwono i ciemnozielono ornament złożony z trójkącików ułożonych w koliste pasma oraz rozet, który był częstym motywem zdobniczym w kulturze ludowej całego Pomorza Zachodniego. Przypominające wpisane w okrąg stylizowane kwiaty o sześciu symetrycznie rozmieszczonych płatkach nie były jedynie elementem dekoracyjnym, zawierały w sobie głęboki sens symboliczny. W wierzeniach ludowych przypisywano im właściwości ochronne, strzegące przed złymi mocami. Trzepaczka do lnu została wykonana w roku 1876.

Agnieszka Słowińska