O Julianie od Krzyża

Bohaterem fraszki jest Julian Krzyżanowski. W okresie dwudziestolecia międzywojennego pracował między innymi jako nauczyciel w lubelskich szkołach: w Gimnazjum im. Vetterów w Lublinie, później zaś w Gimnazjum Wacławy Arciszowej. W 1925 roku został profesorem akademickim na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1927–1930 wykładał literaturę polską na Kings School of Slavonic Studies University of London, natomiast później przez cztery lata był wykładowcą literatury słowiańskiej na Uniwersytecie Łotwy w Rydze. W 1934 roku został kierownikiem Katedry Literatury Polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Jest autorem pierwszej recenzji poświęconej poezji Józefa Czechowicza, która ukazała się w „Ziemi Lubelskiej” w roku 1927, po publikacji Kamienia, i nosiła tytuł O przecinku i o poezji. Wiele lat później ogłosił jeszcze jeden tekst poświęcony twórczości lubelskiego poety – Liryka Czechowicza. Napisał także recenzję książki Spotkania z Czechowiczem, którą opublikował na łamach „Twórczości” (1972, nr 5).

Autor Kamienia poświęcił lubelskiemu uczonemu jedną ze swoich fraszek. Czytając ją, warto wiedzieć, że profesor Krzyżanowski był autorem między innymi rozprawki O klocku powieściowym w w. XVI. Pamiętajmy również, że w 1930 roku został wykładowcą literatury słowiańskiej na Uniwersytecie Łotwy w Rydze.

Czechowicz rozpoczyna utwór słowami: „Julianie mój, a leć, a piej”, nawiązując wyraźnie do Mickiewiczowskiego wiersza Do B. Z. Warto wspomnieć, że cytaty literackie pojawiają się również w innych fraszkach lubelskiego poety. W tekście Na Zygmunta Mądrego odwołuje się do Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego (I nie miłować ciężko, i miłować ciężka pociecha), natomiast w utworze O Bielskim – do tekstu Jana Kochanowskiego (A witajże nam, witaj miły Konradynie). Na cytaty i aluzje literackie pojawiające się w Czechowiczowskich „dworzankach” po wielu latach zwróci uwagę bohater fraszki O Janie od Krzyża – wdzięczny poecie za wyprorokowanie mu dalszego „pół wieku pracy”. W 1962 roku we wstępie do pierwszego wydania fraszek Julian Krzyżanowski pisze: „Tego rodzaju inkrustacje słowne nadają fraszkom Czechowicza odrębny koloryt komiczny, potęgujący wymowę, i dowodzą, iż twórca ich był naprawdę pojętnym uczniem Mistrza z Czarnolasu”.