20 marek polskich

Banknot 20 marek polskich (mkp) emisji z 28 sierpnia 1919 roku jest przykładem bardzo popularnej serii polskiego pieniądza papierowego z okresu II Rzeczypospolitej (1918–1939), zaprojektowanego oraz wytwarzanego w Wiedeńskiej Drukarni Państwowej i w prywatnych drukarniach państwowych w Warszawie. Emitentem tego pieniądza była Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa (PKKP), utworzona jeszcze przez Niemców w czasie okupacji w 1916 roku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości została przejęta i wraz z mkp zaadaptowana przez polski system pieniężny. Zakładano, że jej funkcje po ustabilizowaniu sytuacji gospodarczej i zrównoważeniu budżetu przejmie w nieodległym czasie Bank Polski. Złoty polski miał się stać wówczas walutą narodową. Na tymczasowość mkp wskazuje umieszczona na nich klauzula prawna o treści: „Państwo polskie bierze na siebie odpowiedzialność za wymianę niniejszego biletu na przyszłą walutę polską według stosunku, który dla marek polskich uchwali Sejm Ustawodawczy”. Jednak trudna rzeczywistość młodego państwa, zmuszonego jednocześnie podjąć trud obrony zagrożonego bytu, odbudowy zrujnowanej wojną gospodarki, a nade wszystko przezwyciężenia dziedzictwa zaborów i scalenia ziem funkcjonujących dotąd w ramach odmiennych systemów ekonomicznych, społecznych i prawnych państw sąsiednich, spowodowała, że PKKP i mkp pozostały elementem krajobrazu ekonomicznego Rzeczypospolitej aż do końca kwietnia 1924 roku, do momentu otwarcia Banku Polskiego i emisji złotego.

Bilety PKKP z 28 sierpnia 1919 roku o wartości 1, 5, 10, 20, 100, 500 i 1000 mkp oraz z 7 lutego 1920 roku o nominałach ½ i 5000 mkp łączy charakterystyczna, przeładowana stylistyka wiedeńskiej secesji autorstwa nieznanego pracownika austriackiej drukarni. Interesujący nas bilet był drukowany na białym gładkim papierze kolorami granatowym i brązowym, w technice druku wypukłego – typografii. Przed fałszerstwem zabezpieczał go znak wodny w formie kwadratów o zaokrąglonych rogach.

20 mkp wraz z pozostałymi nominałami sierpniowej emisji wprowadzono do obiegu 5 grudnia 1919 roku. W tamtym czasie na łamach „Kuriera Warszawskiego” oferowano stare skrzypce tyrolskie za sumę 2000, buty oficerskie za 450–550 oraz ciepłe żakiety trykotowe za 325 mkp. Najtańsze ogłoszenie w wymienionym dzienniku kosztowało 4 mkp.

Tomasz Markiewicz