7/73

„7/73” to praca jednego z klasyków polskiej abstrakcji geometrycznej Janusza Orbitowskiego.

Na płaszczyznę obrazu naklejał listewki, wycięte ze sklejki kwadraty lub romby, tworząc rytmiczne konstrukcje. Usytuowane w różny sposób względem siebie i względem podłoża, wystające elementy rzucające cienie przy swoich krawędziach, podkreślają przestrzenność i dynamikę dzieła. Twórczość Orbitowskiego koncentrowała się wokół eksploracji czystych figur geometrycznych (kwadraty, trójkąty i koła) i ich wzajemnych relacji w obrębie obrazu. Poprzez syntezę i eliminację dążył do maksymalnie prostej formy, harmonii i ascezy. Od połowy lat siedemdziesiątych artysta prawie zupełnie zrezygnował z barw, a od 2000 roku tworzył, używając wyłącznie bieli. Uważany jest za bezpośredniego kontynuatora myśli Kazimierza Malewicza, twórcy suprematyzmu – idei wyższości człowieka nad materią. Suprematyzm, rezultat filozofii metafizycznej autora, był bardziej postawą umysłu niż kierunkiem w sztuce. Malewicz za pomocą form geometrycznych, takich jak linia prosta (jako symbol przewagi człowieka nad chaosem natury) i kwadratu (który nie występuje w naturze) chciał tworzyć nowe materialne rzeczywistości. Pragnął wyrazić „uczucia tęsknoty wobec niewytłumaczalnej zagadki wszechświata”. Prace Orbitowskiego z ostatniego okresu jego twórczości przywołują na myśl „Kompozycję suprematyczną: białe na białym” (ok. 1918) Malewicza, w której, jak to ujął brytyjski historyk sztuki Aaron Scharf, „kwadrat (wola człowieka lub może sam człowiek) pozbywa się swej materialności i pogrąża się w nieskończoność”, pozostawiając po sobie jedynie kruchy ślad.

Marlena Chybowska-Butler