Taca

Taca

Taca owalna z czerwonego agatu oprawionego w brąz cyzelowany i złocony. Konstrukcja tacy składa się z dziewięciu dużych i szesnastu mniejszych płytek agatu wprawionych w stelaż o promieniście rozkładających się, wygiętych zgodnie z kształtem tacy, pasów brązu. Na miejscach łączenia się szkieletowych pasów znajdują się nity w formie stylizowanego kwiatów. Spód tacy otrzymał formę ośmioboku, który to kształt powtarzają rozszerzające się, dwie kolejne części: definiującej głębokość naczynia, oraz kołnierz. Kołnierz ujęty jest biegnącym wzdłuż całego rantu dekoracyjnym, ażurowym fryzem o formach arabeski roślinnej. W arabeskę wmontowanych jest osiem owalnych agatów o kształcie kaboszonów. Naczynie posiada od spodu osiem niskich nóżek. Ten niezwykle efektowny przedmiot można prześledzić w publikacjach związanych z historią rezydencji wilanowskiej, co wskazuje, że był to ważny przedmiot w muzealnej ekspozycji. Możemy wspomnieć m.in. o albumie wydanym w roku 1877 pod auspicjami ówczesnej gospodyni Wilanowa, Aleksandry z Potockich Potockiej (1818-1892), żony nieżyjącego wówczas Augusta Potockiego (1806-1867). We wspomnianym albumie, zatytułowanym Willanów. Album Widoków i Pamiątek… autorstwa Wojciecha Gersona i Hipolita Skimborowicza. Było to (i wciąż pozostaje) ekskluzywne, bogato ilustrowane w technice drzeworytu wydawnictwo, które stanowi nieocenione świadectwo dawnego wyglądu pałacu oraz zgromadzonych w nim zbiorów. Na stronie 137 albumu pojawia się zapis, który wiązać możemy z opisywanym przedmiotem: Taca z wielkich ośmiu płytów agatowych, oprawnych w bronz złocony. Brzeg zdobi wycinanie przejrzyste podobne do koronek. Wyrób z XVI wieku, zdaje się że włoski (…). Taca, jako niezwykle kunsztowny wyrób dawnego rzemiosła, była również uwzględniona w wystawie sztuki zorganizowanej przez Potockich w ich warszawskich pałacu przy Krakowskim Przedmieściu, w roku 1856. W towarzyszącej wystawie publikacji pt. Wystawa starożytności i przedmiotów sztuki 1856 urządzona w Pałacu Jw. hr. Augustostwa Potockich w Warszawie na Krakowskiem-Przedmieściu na korzyść Domu Schronienia Opieki Najświętszej Maryi Panny, obiekt figuruje pod numerem katalogu 490.

pałac Potockich, Aleksandra Potocka, August Potocki, agat, taca, brąz złocony, wystawa starożytności, Krakowskie Przedmieście, Hipolit Skimborowicz, Wojciech Gerson