Postać kobiety

Dogonowie są przede wszystkim rolnikami. Kalendarz prac polowych oraz powodzenie zbiorów zależą od terminowego rozpoczęcia pory deszczowej. Jest to niezwykle ważne, bowiem w kraju Dogonów nie ma ani jednej stałej rzeki czy potoku, a jedynie okresowe, istniejące tylko w porze deszczowej. Najdłużej swoje wody toczy płynący przez miejscowość Bandiagara potok zwany Yamé, a największy wodospad, będący jednocześnie ogromną atrakcją turystyczną, znajduje się w pobliżu wioski Banani i istnieje tylko w okresie od lipca do września. Dogonowie znają i stosują wiele sposobów na wywołanie deszczu. Jednym z nich jest składanie ofiar na specjalnych ołtarzach zwanych andugo stawianych tylko w tym jednym celu. Za pośrednictwem tych ołtarzy składa się ofiary bóstwom Nommo, które uznawane są za władców wody żyjących w każdym zbiorniku wodnym na ziemi, również w deszczu spadającym z nieba. Ołtarze te mogą znajdować się na tarasach domów ginna, na dziedzińcach zagród, na obrzeżach wiosek lub w oddzielnych sanktuariach. Mogą być też ruchome, łatwo dające się przenosić na pola, szczególnie w przypadku wystąpienia już pierwszych opadów. Ołtarze składają się ze stosu kamieni zwanych andugua dibu, co oznacza dosłownie „kamień który spadł z nieba”. Ustawia się na nich drewniane figury oraz przedmioty metalowe.

Figura przedstawia postać przodka z rękoma uniesionymi do góry. Ten gest jest interpretowany jako modlitewny wysiłek zmierzający do połączenia ziemi i nieba. Znakiem tego sojuszu jest deszcz, tak ważny dla rolników. Uważa się, że pierwotnie w ten sposób swoich przodków rzeźbili Tellemowie – tajemniczy lud zamieszkujący Masyw Bandiagara przed przybyciem Dogonów. Motyw ten wtopił się w tradycję dogońską i dziś o związkach z Tellemami świadczy jedynie nazwa tellem, którą określa się figury.

Ewa Prądzyńska