Situla (Amforka) czerwonofigurowa

Wysmukła situla z dekoracyjnie skręconym uchwytem. Naczynie ozdobiono w technice czerwonofigurowej. Na szyjce pojawia się ornament składający się z liści laurowych, poniżej, na ramionach pas ornamentu goniących się fal, a na osi uchwytów - palmety. Centralną część naczynia zajmuje dekoracja figuralna. Po jednej stronie umieszczono kobietę ubraną w chiton, z włosami schowanymi pod chustką. Postać opiera się na niskiej kolumience, a w uniesionej prawej ręce trzyma tympanon - bęben podobny do tamburynu, którego błonę wykonywano ze skóry. Po drugiej stronie widzimy stojącego młodzieńca owiniętego w himation. Na wyciągniętej do góry ręce trzyma niewielkiego ptaka. W przypadku tego naczynia udało się określić twórcę jego dekoracji – jest to tzw. Malarz Białej Twarzy (The Whiteface Painter), czynny w okresie pomiędzy 360 a 330 rokiem p.n.e. Typowe są dla niego białe retusze obficie stosowane w partiach kobiecego ciała. Także takie motywy jak postać silnie oparta łokciem o podporę czy mężczyzna z ptakiem w ręku pozwalają nam rozpoznać jego charakterystyczny styl.

Jak powstało naczynie? Najpierw wytoczono je na kole garncarskim, a uchwyty doklejono. Po lekkim podeschnięciu malarz naszkicował na jego powierzchni zaplanowaną dekorację. Następnie obrysowywał elementy, które miały pozostać czerwone, cienką linią firnisu, czyli delikatnej, oczyszczonej glinki bogatej w żelazo. Później wypełniał nim resztę tła, a także domalowywał detale figur (takie jak rysy twarzy czy szczegóły anatomii lub ubioru). Tak przygotowane naczynie wkładano do pieca, gdzie podlegało najpierw wypałowi z dostępem tlenu. W pewnym momencie otwory pieca zatykano, w ten sposób blokując dostęp tlenu do środka. Dzięki jego brakowi żelazo zawarte w glinkach zmieniało kolor z czerwonego na czarny. W kolejnej fazie tlen ponownie wpuszczano do środka – wtedy części nieosłonięte firnisem wracały do naturalnego koloru gliny. Po powolnym wystudzeniu pieca naczynie było gotowe.

Agnieszka Żuber, na podstawie badań W. Dobrowolskiego

„Wazy Greckie Stanisława Kostki Potockiego”, Warszawa 2007.