Grupa niewolników przy pracy

Aleksander Dandelski (1863-1944) był oficerem pruskim, który w końcu XIX wieku odbywał służbę wojskową w Niemieckiej Afryce Wschodniej, kolonii na obszarze Tanganiki (Afryka Wschodnia). Prezentowane zdjęcie prawdopodobnie wykonano tam w 1893 roku. Fotografia przedstawia zniewoloną miejscową ludność przy pracy na tle zabudowy kolonialnej. Niewolnicy stoją blisko siebie, są połączeni łańcuchami, które przypięto do metalowych obroży opinających ich szyje. Towarzyszy im ubrany na biało mężczyzna w kapeluszu charakterystycznym dla Schutztruppe – niemieckich oddziałów kolonialnych oraz dwóch Askarysów – tubylczych żołnierzy w niemieckim wojsku afrykańskim. Jeden z Askarysów wskazuje na aparat i fotografa. Większość niewolników ma poważny wyraz twarzy, poza, najwyraźniej uśmiechającą się do zdjęcia, kobietą ubraną w pasiastą sukienkę. Część z nich stoi w wykopanym dołku oraz trzyma łopaty i kilofy. Przed nimi znajdują się plecione, miejscowe kosze zasobowe, wypełnione piaskiem, gliną i kamieniami. Wygląda na to, że zmuszono ich do kopania, być może wykonują prace polowe bądź przy budowie kolei.

Ówczesne zdjęcia niewolników w niemieckich koloniach często opisywano jako fotografie przedstawiające więźniów lub skazańców. Oficjalnie bowiem Cesarstwo Niemieckie zajęło tereny w regionie Afrykańskich Wielkich Jezior także by zwalczać niewolnictwo i handel ludźmi, przeciwko którym opowiadali się od 1885 roku. W praktyce jednak nigdy nie zniesiono tam niewolnictwa, ponieważ rzeczywista polityka kolonialna Berlina nastawiona była na bezwzględne pozyskanie korzyści finansowych z dóbr opanowanego regionu. Miejscową ludność przesiedlano, wyzyskiwano podatkami i przymuszano do pracy w kopalniach, na plantacjach, przy budowie kolei, czy przy transporcie towarów. Dopiero, gdy po I wojnie światowej okupowanym przez Wielką Brytanię terenom Tanganiki nadano w 1922 roku status terytoriów mandatowych, zniesiono tam niewolnictwo.

Katarzyna Findlik-Gawron