Zina (kobiety)

Przedstawienie więźniarek obozu Auschwitz: popiersia sześciu kobiet. Jest to jedna z ilustracji do opowiadania „Zina” Marii Zarębińskiej-Broniewskiej. Jego tytułową bohaterką jest więźniarka, Ukrainka z Woroszyłowgradu (obecnie: Ługańska), która w pewnym momencie odmawia wykonywania poleceń, od czego bezskutecznie starają się odwieść ją inne więźniarki. Motyw różnie układających się głów, w tym jednej odwróconej dołem do góry, może odnosić się do problematyki równowagi psychicznej więźniarek obozu (Zina uznana została za chorą psychicznie: „Widziałam ją jeszcze w Wigilię Bożego Narodzenia. Siedziała wysoko na łóżku, naga, w klatce dla wariatek i czekała spokojnie na śmierć’”, s. 87). Trzy głowy w górnej części kompozycji poprzez obwódkę włosów nawiązują, jak się wydaje, do renesansowych przedstawień kobiet. Krawędzie wewnętrzne namalowanego obramowania są proste, zewnętrzne – niewykończone, z widocznymi śladami pędzla. Artystka nie musiała dbać o domknięcie zewnętrznych elementów kompozycji, której obróbką plastyczną mieli się zająć graficy wydawnictwa). W wydrukowanej wersji pracy brązowe siatkówki oczu kobiety u dołu – nieco inaczej niż w tej, prototypowej wersji – skierowane są w prawo (nie w lewo); poza tym szczegółem praca identyczna z opublikowaną (pomijając różnice wynikające z jakości wydruku). Obiekt w momencie przekazania do Muzeum POLIN znajdował się na podkładce z kartonu (szerokość: 19–20,3 cm, wysokość: 31–31,8 cm), do której zostały przyklejone rogi płótna, za pomocą ułożonych ukośnie kawałków taśmy. Na przedniej stronie kartonu, u dołu, widnieją napisy ołówkiem: szary czarny } siatki sepia brąz maska świateł Na pracy znajdowała się przyklejona u dołu mała prostokątna karta z kreskami: pionową i poziomą, krzyżującymi się blisko środka, wyznaczającymi pion i poziom pracy.

Przemysław Kaniecki