Zina (tory)

Tory prowadzące do obozu Auschwitz, u ich zbiegu, na horyzoncie, widoczny jest dym z krematoriów. Rysunek został wydrukowany na stronie 82, nad tytułem opowiadania „Zina” Marii Zarębińskiej-Broniewskiej (na jego temat zobacz notę do obiektu MPOLIN-1629). We wstępnej części utworu mowa jest o przybywaniu nowych więźniarek na blok bohaterki-narratorki; jedną z nich jest tytułowa Zina, Ukrainka. W pierwszej rozmowie z innymi więźniarkami zostaje ona zapytana: „Dawno wzięli?” (s. 83). To pytanie pośrednio przywołuje motyw transportu kolejowego do obozu. Dym w tym kontekście można interpretować jako zapowiedź przyszłej śmierci Ziny. Perspektywicznie ujęta przestrzeń i dym, jak również przesłonięte dymem słońce, są lejtmotywami całego projektu ilustracyjnego do książki „Ręka umarłej”. Jest to jedna z kilku wersji rysunku, różniących się między sobą szczegółami. Ta, ostatecznie wykorzystana, od innych różni się tym, że każdy z podkładów torów zaznaczony jest pojedynczą, poziomą, nieco ukośną linią zakończoną z obu stron krótką, pionową kreską.

Przemysław Kaniecki