Pogrzeb na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Zdjęcie przedstawia trzech mężczyzn niosących trumnę na metalowych noszach. Jeden z nich znajduje się z przodu trumny (po prawej stronie kadru), dwaj z tyłu (po lewej stronie kadru). Nosze są przykryte ciemną tkaniną sięgającą niemal do ziemi. Trumna jest wykonana z drewna. Spod wieka wystają krawędzie białej tkaniny wykończonej koronką. Samo wieko także zostało ozdobione taśmami białej koronki przytwierdzonymi wzdłuż krawędzi. Mężczyzna idący z przodu trumny ma na sobie krótki kożuch oraz futrzaną czapkę. Jeden z mężczyzn idących z tyłu trumny trzyma uchwyty noszy. Drugi położył dłonie na wieku. Mężczyzna trzymający nosze ma na sobie ciemną (brązową) kurtkę, okulary i jarmułkę. Mężczyzna dotykający wieka ma na sobie krótką sportową kurtkę z czerwonym lampasem biegnącym wzdłuż rękawa i futrzaną czapkę. W tle widać stare macewy oraz drzewa bez liści (zdjęcie wykonano jesienią lub w zimie). | Zdjęcie zostało wykonane w 1983 r. podczas pochówku na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej 49/51 w Warszawie. Cmentarz, przed wojną nazywany cmentarzem przy ul. Gęsiej, powstał z inicjatywy warszawskiej gminy żydowskiej w 1806 roku. Chronologicznie jest trzecią (po cmentarzu założonym w okolicach Starego Miasta w XV w. i tzw. kirkucie praskim założonym na Bródnie w 1780 r.) żydowską nekropolią Warszawy. | Po wybuchu II wojny światowej w 1939 r. cmentarz uległ znacznemu zniszczeniu. W 1941 r. władze niemieckie postanowiły zamknąć nekropolię. Rozebrano ogrodzenie, macewy natomiast wykorzystywano do wykładania jezdni w obozach wojskowych w pobliżu Warszawy oraz do budowy bunkrów. Warto wspomnieć, że w tym samym czasie jedna z kwater cmentarza (kwatera 41) posłużyła za kryjówkę dla co najmniej sześciu osób. | Uchwałą Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy z 27.07.1960 r. cmentarz uznano za zamknięty. Dopiero po powstaniu w 1985 r. Fundacji im. Rodziny Nissenbaumów teren nekropolii częściowo uporządkowano i ogrodzono wysokim parkanem. 10 grudnia 2012 r. na mocy ustawy o restytucji decyzją Wojewody Mazowieckiego cmentarz w granicach ogrodzenia wzniesionego w latach 80. XX w. został przekazany Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. | Marta Frączkiewicz