Postać przodka

Dogonowie są przede wszystkim rolnikami. Kalendarz prac polowych oraz powodzenie zbiorów zależą od terminowego rozpoczęcia pory deszczowej (giene) i jej obfitości. Kiedy pora sucha (nayban) się przedłuża, ludzie zaczynają się niepokoić. Dogonowie znają i stosują wiele sposobów na wywołanie opadów. Wierzą, że deszcz zsyła z nieba na ziemię bóg stwórca Amma, dlatego składają na jego ołtarzach ofiary z białej kury lub barana. Jednym ze sposobów jest też złożenie ofiary na kiju zwanym albarga znajdującym się w wiosce Youga Dogorou. Nazwa kija pochodzi od imienia starego Andumbulu (niskorosłe istoty zamieszkujące busz), który w czasach mitycznych przekazał mężczyznom całą wiedzę na temat masek i święta Sigi. Kiedy jakąś wioskę dotknie susza, wysyłają swojego przedstawiciela do Youga Dogorou z misją złożenia ofiary ze zwierzęcia na kiju albarga. Zakrwawiony kij jest następnie przenoszony do wioski w asyście mieszkańca Youga Dogorou. Na miejscu uderza się kijem kilkakrotnie o ziemię, a potem mocuje go pionowo i wypowiada słowa modlitwy, prosząc Albargę o wstawiennictwo, a Ammę o uwolnienie deszczu.

Figura przedstawia postać przodka z rękoma uniesionymi do góry. Ten gest jest interpretowany jako modlitewny wysiłek zmierzający do połączenia ziemi i nieba. Znakiem tego sojuszu jest deszcz, tak ważny dla rolników. Uważa się, że pierwotnie w ten sposób swoich przodków rzeźbili Tellemowie – tajemniczy lud zamieszkujący Masyw Bandiagara przed przybyciem Dogonów. Motyw ten wtopił się w tradycję dogońską i dziś o związkach z Tellemami świadczy jedynie nazwa tellem, którą określa się figury.

Ewa Prądzyńska