Amfora

Naczynie gliniane z młodszej epoki kamienia pochodzące z miejscowości Gozd (niem. Gust) trafiło do zbiorów starożytności gromadzonych w Szczecinie przez Towarzystwo Historii i Starożytności Pomorza (Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde) w 1892 roku, w efekcie aktywnej działalności w terenie ówczesnego opiekuna zbiorów, Adolfa Gustava Stubenraucha (1851–1922), któremu znalezisko przekazał miejscowy karczmarz D. Klotz.

Według notatki A. Stubenraucha z 26 czerwca 1892 roku niezdobiona amfora pięcioucha z utrąconą szyjką, została odkryta przypadkowo przed wielu laty w trakcie wydobywania torfu i margli na gruntach położonych bezpośrednio na północny zachód od zabudowań wsi, należących wówczas do tamtejszej parafii. Natrafiono na nią w torfie, na głębokości około metra, gdzie spoczywała wraz z ułamkami innych naczyń.

Brakującą szyjkę amfory zrekonstruowano, posiłkując się wyglądem analogicznych naczyń. Podobną amforę, z cylindryczną szyjką i dwustożkowatym brzuścem zaopatrzonym w ucha, odkryto w 1939 roku w bagnie, w dolinie Świny pod Świnoujściem. Forma naczyń i kontekst ich odkrycia pozwalają łączyć oba znaleziska ze zwyczajem społeczności kultury pucharów lejkowatych, bytujących w IV tysiącleciu BC w strefie nadbałtyckiej, które umieszczały różne przedmioty w miejscach podmokłych lub zbiornikach wodnych.

Tego typu depozyty, składające się z pojedynczych amfor, pucharów, czy innych naczyń glinianych, a także z wyrobów z surowców skalnych lub organicznych, najczęściej są interpretowane jako ślady zachowań obrzędowych, czy też przejawy kultu akwatycznego (związanego z wodą) rozpowszechnionego wśród wczesnych społeczności rolniczych. Na Pomorzu Zachodnim depozyty takie były odkrywane przez mieszkańców wsi w trakcie wydobywania torfu na opał, lub torfu i margli stosowanych do nawożenia pól.

Krzysztof Kowalski