Wielka Kijowsko-Peczerska Ławra - widok od południa

Zdjęcie ukazuje panoramę Wielkiej Kijowsko-Peczerskiej Ławry od strony południowej. Najbardziej wyróżniającymi się budowlami są czterokondygnacyjna monumentalna Wielka Dzwonnica oraz Sobór Uspienski zwieńczony siedmioma kopułami. Dolną część dzwonnicy przesłania budynek dwukondygnacyjny częściowo o przeznaczeniu mieszkalnym lub reprezentacyjnym. Wskazują na to zawieszone w loggiach zasłony chroniące przed upalnym słońcem. Co ciekawe fotografia dokumentuje rozebraną w 1893 roku cerkiew refektarzową pw. Świętych Piotra i Pawła, którego kopulasty masywny dach wieży powtarza kształtem kopuły soboru Uspienskiego. Po lewej stronie tuż przy krawędzi kadru daje się rozpoznać smukłą wieżę cerkwi nadbramnej pw. Trójcy Świętej oraz nieco przysadzistą kopułę obronnej wieży należącej do systemu umocnień murów górnej ławry.

Poniżej zabudowań ławry górnej otoczonej bielonym murem znajdują się zabudowania ławry dolnej. Z prawej strony przedstawienia widoczna jest biegnąca w dół ulica nosząca dziś nazwę Bizantyjska, łącząca dolną i górną część założenia klasztornego.

Album Widoki Kijowa - Виды Киева [Vidy Kieva] wydała firma Leona Idzikowskiego, działająca w Kijowie od 1858 aż do 1918 roku, kiedy została przejęta przez władze bolszewickie. Po śmierci właściciela w 1865 roku księgarnię i wydawnictwo prowadziła jego żona Hersylia z Buharewiczów. Przez 32 lata jej zarządzania (do 1897 roku) oficyna wydawnicza znakomicie się rozwinęła, stając się jedną z największych w branży we wschodniej Europie. Firmą kierował również syn Władysław Idzikowski do 1920 roku. Wydawnictwo utrzymywało ożywione kontakty z księgarniami zachodnimi. Filię w Warszawie otwarto przy ulicy Marszałkowskiej 119 w 1911 roku, a następnie przeniesiono w Aleje Jerozolimskie pod nr 18. Przy siedzibie głównej w Kijowie w prestiżowej alei Kreszczatik działała czytelnia dla klientów. Firma prowadziła również biuro koncertowe i galerię artystyczną.

Autorem zdjęć w albumie Widoki Kijowa jest Franciszek de Mezer (1830-1922), kijowski malarz i fotograf. Zasłynął i przeszedł do historii jako mistrz wysokiej jakości zdjęć, dokumentalista starego Kijowa. Był oficjalnym fotografem Uniwersytetu św. Włodzimierza w Kijowie. Jego atelier, podobnie jak księgarnia Leona Idzikowskiego, również mieściło się przy Kreszczatiku.

Album znajdujący się w zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zawierający zestaw dwunastu luźnych kart jest pewnym wyborem z bogatej twórczości Franciszka de Mezera. Jego widoki Kijowa były dystrybuowane przez wydawnictwo Leona Idzikowskiego prawdopodobnie w dużych ilościach jako popularna pamiątka z podróży lub upominek, co nie ujmuje jakości ani fotografiom, ani też elegancji twardej kopertowej oprawy w płótnie w kolorze bordo z tłoczonymi białymi literami.

Album powstał w pomiędzy 1888 a 1893 rokiem, o czym można wnioskować na podstawie fotografii. Jedna z nich przedstawia pomnik Chmielnickiego na Placu Sofijskim odsłonięty w 1888 roku, inna zaś zabudowania cerkwi pw. śś. Piotra i Pawła, które w 1893 roku zburzono w celu wzniesienia nowej świątyni.

Każde z dwunastu zdjęć naklejone jest na sztywną kartę z nadrukowaną bordiurą o geometrycznym wzorze. Poniżej tej ozdobnej ramki znajduje się tłoczony znak firmowy fotografa „Fr. De Mezer A Kieff” – znak artysty fotografa. Na rewersie karty naklejony jest znak oficyny wydawniczej Leona Idzikowskiego w kształcie palety malarskiej z napisem: Librairie, Magasin de Musique et Salon Artistique Léon Idzikowski Kieff Maison Popoff.

Ewa Mostowicz-Kapciak