Dzbanek myśliwski

Lubartów, miejscowość w województwie lubelskim, swoją obecną nazwę wraz z prawami miejskimi uzyskał w 1744 roku. Był miastem prywatnym, które kilkakrotnie zmieniało właścicieli. W 1839 roku został nabyty przez Henryka Łubieńskiego, który założył tu manufakturę fajansu, powierzając jej kierownictwo przybyłemu z Saksonii Robertowi Wendlerowi. W dobrach Łubieńskiego znaczną połać pokrywały lasy, więc opału dla pieców ceramicznych było pod dostatkiem. Krzemień potrzebny do produkcji pozyskiwano z kamieni znajdujących się na polach. Ich zbieraniem zajmowały się głównie dzieci okolicznych włościan. Brakowało natomiast złóż szlachetnej gliny. Tę sprowadzano z odległego Radlina pod Kielcami, co było i kłopotliwe, i kosztowne. Problemy finansowe Pawła Łubieńskiego – kolejnego właściciela – doprowadziły do przejęcia przez bank, a w konsekwencji do likwidacji manufaktury w 1850 roku.

Ceramika produkowana w Lubartowie generalnie dzieli się na dwa rodzaje. Część z niej to naczynia o prostych kształtach – głównie pokryte szkliwem dzbanki o skromnej dekoracji przeznaczone do użytku codziennego. W pełni oryginalnym osiągnięciem wytwórni był drugi rodzaj produkcji, mianowicie naczynia zdobione plastycznie i swoista galanteria ceramiczna, jak: ażurowe koszyczki, świeczniki, figurki, przyciski do papieru. Nie były szkliwione, ale pokryte barwnym lakierem bądź pozostawione bez polewy. Przykładem tego typu przedmiotu o charakterze dekoracyjnym jest dzbanek z motywem upolowanych zwierząt. Temat odpowiadał ówczesnym gustom, jako że polowanie należało do ulubionych rozrywek, a psy myśliwskie były w każdym ziemiańskim domu. Krótki okres działalności wytwórni sprawił, że niewiele jej wyrobów przetrwało do naszych czasów. Są przez to jeszcze bardziej cenne i poszukiwane zarówno przez kolekcjonerów, jak i muzea. Muzeum Narodowe w Lublinie może się poszczycić posiadaniem ponad trzydziestu obiektów.

Barbara Czajkowska