Miska z przedstawieniem koni i lwów Fo

Przedmioty zdobione emalią komórkową, choć z początku uznawane były za pospolite i zbyt jaskrawe, w drugiej połowie epoki Ming (1368–1644) i w okresie panowania dynastii Qing (1644–1911) stały się bardzo cenione. Do najstarszych i najcenniejszych emalii chińskich zalicza się wyroby pochodzące z wczesnej epoki Ming (XV–początek XVI w.). Wiele wczesnych emalii nawiązuje kształtem oraz szczegółami dekoracji do antycznych brązów chińskich, powielając ich formy i niektóre motywy. Z czasem chińscy rzemieślnicy, wzorując się na współczesnej im ceramice, zaczęli urozmaicać zarówno formy naczyń, jak i dekorację, która stała się bardziej zróżnicowana, a sieć komórek bardziej skomplikowana. Miało to też swoje praktyczne uzasadnienie, gdyż pokrycie naczynia gęstym wzorem komórek miało chronić przed pękaniem emalii na zbyt dużych powierzchniach. Ustalił się także kanon kolorystyczny. Jako tło stosowano głównie turkus, uzupełniany czerwienią, ciemną i jasną zielenią, granatem, żółcią, bielą i czernią. Ta gama kolorystyczna utrzymała się – z niewielkimi zmianami – przez stulecia. Na emaliach pojawił się roślinny ornament pokrywający całą powierzchnię naczynia. Wśród dekoracyjnych motywów znalazły się także ptaki, zwierzęta (przede wszystkim mitologiczne) oraz symbole buddyjskie i taoistyczne.

Koń (ma), którego wizerunki znajdują się na wewnętrznych ściankach miski, jest w Chinach symbolem szczęścia, wytrwałości i inteligencji. To także siódme zwierzę z chińskiego zodiaku. Konie, zarówno te pociągowe, jak i wierzchowe, nie były w dawnych Chinach traktowane jako zwierzęta gospodarskie. Stanowiły jeden z atrybutów władzy i statusu społecznego. W 667 r. wydano edykt zastrzegający prawo do konnej jazdy jedynie dla urzędników i szlachetnie urodzonych. Od czasów panowania dynastii Han konie w sztuce i rzemiośle przeważnie przedstawiano dynamicznie w ruchu.

Znajdujące się na zewnętrznych ściankach lwy (shi) symbolizują męstwo i siłę. Lew fo jest obrońcą tronu Buddy. Ich wyobrażenie dość daleko odbiega od rzeczywistego wyglądu, gdyż nie występują w Chinach w naturze. Niemniej odegrały one w sztuce chińskiej ważną rolę, gdyż stały się tu jednym z ulubionych motywów zdobniczych. Kamienne lub brązowe figury lwów ustawiano przed wejściami do świątyń, pałaców oraz urzędów.

Katarzyna Paczuska