O Kocie

Fraszka O Kocie należy do zbioru szesnastu fraszek Józefa Czechowicza prezentujących członków Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki, imponującej konfraterni kulturalnej, powstałej w roku 1926 z inspiracji księdza Ludwika Zalewskiego.

Bohaterem fraszki jest Wiktor Hermogenes Ziółkowski (1893–1978) – malarz, grafik, bibliofil, kolekcjoner, fotograf amator, znawca i zbieracz sztuki ludowej, w latach 1944–1948 dyrektor Muzeum Lubelskiego. Szkołę średnią ukończył w Lublinie, po czym studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach J. Mehoffera i S. Dębickiego. Był nauczycielem rysunku w szkołach lubelskich, uczestniczył też w pracach Związku Artystów Plastyków, Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Lublinie. Wydał kilka tek karykatur, pisał o różnych zagadnieniach sztuki między innymi w „Ziemi Lubelskiej”, „Grafice”, „Rzeczach Pięknych”, „Silva Rerum”. Ogłosił broszury Wycinanki Dobrzyńskiego (1926) oraz Muzeum Lubelskie (1933). Był kolekcjonerem wszelkiego rodzaju lublinianów: książek, czasopism, katalogów, dzieł sztuki profesjonalnej i ludowej, listów, informacji o ludziach sztuki związanych z Lublinem.

Powszechną uwagę zwracała oryginalna, niezwykła osobowość Ziółkowskiego, nazywanego przez niektórych lubelskim Don Kichotem, poszukiwaczem artystycznych skarbów. „Przez siedemdziesiąt lat – pisze Mirosław Derecki – ten dziwny delikatny człowiek, o spojrzeniu filozofa i dłoniach pianisty-wirtuoza, był jedną z najbardziej charakterystycznych postaci lubelskiego środowiska artystycznego i jedną z najbardziej jego zagadkowych postaci”.

Wiktor Ziółkowski publikował często pod pseudonimem Julian Kot, który doskonale oddaje jego naturę: przekornego, nieustępliwego indywidualisty, kroczącego zawsze własnymi drogami. Do tego właśnie nawiązuje w swojej fraszce Józef Czechowicz. Z tekstem autora Kamienia bardzo dobrze koresponduje ekslibris Ziółkowskiego wykonany w drzeworycie przez Kazimierza Wiszniewskiego, na którym – jak pisała Maria Gawarecka – „wspaniały kot wspina się na rozłożoną księgę i władczo patrzy w dal – z myślą o nowych »konceptach«”.