Lubomirski Stanisław Herakliusz (ok.1642-1702) - portret

Nieznany osiemnastowieczny malarz polski ukazał na gładkim, szarym tle popiersie wprost księcia Stanisława Herakliusza Lubomirskiego (ok. 1642-1702) w średnim wieku, z wysoko podgoloną czupryną czarnych włosów i brunatnymi, podkręconymi wąsami. Marszałek wielki koronny jest ubrany w zbroję płytową typu zachodnioeuropejskiego, bogato zdobioną złoconymi, wyrazistymi dodatkami, na którą narzucił czerwony płaszcz, obrzeżony ciemnobrązowym futrem i spięty pod szyją wielką, wysadzaną brylantami zaponą. W prawym ręku Lubomirski trzyma złoconą laskę marszałkowską, udekorowaną orłem białym na czerwonym polu. Przedstawienie ma wymowę heroizującą i reprezentacyjny charakter, na co wskazują elementy odzienia (zbroja, płaszcz) oraz atrybut sprawowanego przez Lubomirskiego urzędu (laska).

Napis czarną farbą, wykonany na odwrociu płóciennego podobrazia, zawiera błędną identyfikację osoby portretowanego jako księcia Hieronima Augustyna Lubomirskiego (ok. 1647-1706), kasztelana krakowskiego i hetmana wielkiego koronnego.

Obraz wilanowski nawiązuje do wizerunku pochodzącego ze zbiorów Muzeum im. Króla Jana III we Lwowie, przekazanego następnie do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, gdzie znajduje się obecnie. Licznie powstałe wersje popiersiowej podobizny Stanisława Herakliusza Lubomirskiego należą dzisiaj do różnych kolekcji muzealnych, m.in. Muzeum Łazienek Królewskich w Warszawie (dzieło z 1764 r.). W zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie znajdują się ponadto wielkoformatowe portrety marszałka w całej postaci (nry inw.: Wil.1165, Wil.1243), przypominające niniejsze i jemu podobne ujęcia.

Stanisław Herakliusz książę Lubomirski (ok. 1642-1702), marszałek wielki koronny; Hieronim Augustyn książę Lubomirski (ok. 1647-1706), kasztelan krakowski, hetman wielki koronny; zbroja płytowa typu zachodnioeuropejskiego; zapona; laska marszałkowska; Muzeum Narodowe we Wrocławiu; Muzeum im. Króla Jana III we Lwowie; Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek