Madonna z Dzieciątkiem i Aniołkiem

Dzieło ukazując Madonnę z Dzieciątkiem i Aniołkiem w porze karmienia przedstawia intymną rzeczywistość macierzyństwa. Wiercący się Jezus sięga po smakołyk (wiśnie?) do chusty trzymanej przez małego towarzysza – aniołka. Maryja z czułą wyrozumiałością patrzy na syna. Rysunek i kolorystyka wybornie ze sobą współgrają. Dopieszczona jest każda składowa kompozycji, a muskające je delikatne światło podkreśla jeszcze bardziej kameralny nastrój sceny. Zrównoważona, przemyślana klasyczna kompozycja zamyka się w trójkącie.

Obraz wilanowski wzorowany jest na Madonnie karmiącej z aniołem, namalowanym przez Antonia Correggia około 1524 r. (obecnie w Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie) i należy do gatunku Madonna Lactans. Correggio zyskał w swych czasach sławę umiejętnością stosowania efektów światłocieniowych oraz techniczną wirtuozerią. Choć jego styl wiele zawdzięczał miękkiemu modelunkowi wypracowanemu przez Leonarda da Vinci, inspiracji Rafaela, a w pewnym stopniu nawiązaniu do perspektywicznych iluzji Mantegni – jego pełne fantazji, przeniknięte zmysłowym czarem kompozycje, są na wskroś oryginalne. Wielu fascynowało srebrnawe chiaroscuro correggiowskie, subtelne barwy ciał na jego obrazach, niezrównane połączenie tego, co realne, z tym, co idealne. Jak żaden inny artysta potrafił on spowitym mgłą formom leonardowskim, o miękkich niewyraźnych konturach, nadać poetycką emocjonalność, która najbardziej nawet zwyczajne sceny potrafiła przepoić aurą zachwytu i radości.

Dzieło zostało zakupione przez Stanisława Kostkę Potockiego we Francji. w 1809 r. (wspomniane w listach Grivaulta do Potockiego pisanych w Paryżu w 1809 r., zapoczątkowanych 7 marca, następne wiadomości 15 i 20 lipca oraz w 1810 r. w czerwcu). W pierwszym liście 7 marca agent i pośrednik Grivault donosił, że zakupił ten obraz z kolekcji po zmarłym księdzu Goyot za 9937 liwrów. Nabytek był w bardzo złym stanie i według opinii francuskiego pośrednika wymagał przeniesienia z deski cedrowej na płótno. W czasie konserwacji usunięto wiele przemalowań. Później, w liście z 20 kwietnia 1811 r. Grivaul stwierdza, że obraz nigdy nie był całkowicie skończony.

Dominika Walawender-Musz