500 tysięcy marek

W związku z nasilającą się w 1922 r. inflacją i intensywną cyrkulacją pieniądza, stało się oczywiste, że banknoty emitowane przez Bank Rzeszy nie są w stanie spełnić swojego zadania. Wyjścia z sytuacji szukano w produkcji pieniędzy zastępczych.

Jedną z form pieniądza zastępczego były bony powstałe na bazie papierów dłużnych różnych instytucji finansowych oraz firmowych czeków płatniczych. W sytuacji stale rosnących kosztów materiałów i produkcji, wykorzystanie przez emitentów posiadanych zapasów formularzy poleceń wypłaty, było bardzo rozsądnym posunięciem.

Formularze czeków przerabiano i adaptowano do nowej funkcji w prosty sposób. Cyfrowo i słowne nadrukowywano nominał, natomiast poziomymi belkami zadrukowywano zbędne części tekstu lub pola wpisowego. Zdarzały się jednak również bony wypisywane ręcznie. Były numerowane, datowane, posiadały pieczątki i podpisy osób odpowiedzialnych za emisję. Pierwsze tego typu pieniądze zastępcze pojawiły się na jesieni 1922 r. i ukazywały się do końca hiperinflacji, czasami nawet przedrukowywane z tysięcy marek na miliardy marek do późnej jesieni 1923 r.

Prezentowany egzemplarz, datowany na 24 sierpnia 1923 r., firmowany przez Kasę Depozytową przy Banku Niemieckim w Kołobrzegu należy do odmiany wykonanej maszynowo na formularzu czekowym kołobrzeskiej filii Banku Słupskiego Spółka Akcyjna. W miejscu wpisowym kwoty do wypłaty okazicielowi czeku, nadrukowano słownie nominał bonu. Taki sam nominał, tyle że wyrażony cyfrowo znalazł się w prawym górnym narożniku czeku. Pole w którym pierwotnie miało zostać wpisane imię i nazwisko beneficjenta, zadrukowano ozdobnym poziomym ornamentem. Chociaż jego nominał, 500 000 marek, może budzić zaskoczenie należy do niższych jakich w tym czasie używano. W obiegu bowiem powszechnie funkcjonowały banknoty i pieniądze zastępcze o nominałach 1, 3 i 5 milionów marek.

Mieszko Pawłowski