Bogurodzica Radość Strapionych

Ikona należy do powszechnie czczonych i często spotykanych wizerunków Bogurodzicy. Nazwa jej pochodzi od słów hymnu liturgicznego – stichiry ku czci Bogurodzicy ”Radości wszystkich strapionych i Orędowniczko pokrzywdzonych…”. Pierwszy obraz pod tą nazwą namalował w 1683 r. Iwana Bezmin, malarz zatrudniony w pracowni działającej przy moskiewskim kremlowskim skarbcu-zbrojowni zwanym Orużejnaja Pałata. Obraz oparty był na wzorcach europejskiej sztuki, które przesiąkły środowisko moskiewskie w XVII w. Nie wiadomo czy na pewno trafił on do moskiewskiej cerkwi Przemienienia Pańskiego na Ordynce, ale w 1688 r. pochodząca ze wspomnianej cerkwi ikona Radość Strapionych stała się źródłem łaski cudownego uzdrowienia Eutymii – siostry patriarchy Joachima. Od tego czasu na ikonach Radość Strapionych zaczęto umieszczać w otoczeniu Bogurodzicy chorych i potrzebujących. Powszechnie czczony i powielany wizerunek spopularyzował się w wielu różniących się między sobą wariantach. W 1711 r. siostra cara Piotra I - Natalia Aleksiejewna wraz z przeniesieniem stolicy do Petersburga zamówiła kopię moskiewskiej ikony i umieściła ja w pałacowej cerkwi w Petersburgu. Kopia ta także zasłynęła cudami, czczona zarówno przez rodzinę carską, arystokratów jak i prosty lud, a prośby do niej zanosili nie tylko prawosławni, nawet nie tylko chrześcijanie.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967