Zawieszka krzyżykowata

Zawieszka bursztynowa odkryta podczas badań wykopaliskowych w 1965 lub 1966 roku na Starym Mieście w okolicy ratusza w Kamieniu Pomorskim.

Zawieszka krzyżykowata, częściej określana po prostu jako krzyżyk, jest wykonana z bursztynu bałtyckiego, tzw. sukcynitu. Ramiona krzyżyka są na końcach nieznacznie rozszerzone. Otwór do sznureczka lub rzemyka nawiercany był z obu stron. Na powierzchni widoczne są ślady obróbki prostym narzędziem, najpewniej nożem.

Zawieszki w kształcie krzyżyków we wczesnym średniowieczu wykonywano ze stopów metali kolorowych oraz bursztynu. Na Pomorzu krzyżyki bursztynowe występują w obrębie ośrodków o charakterze wczesnomiejskim, które w 1. połowie XII wieku zostały schrystianizowane. Różnorodność i prostota wykonania sugerują, że wytwarzane były na własny użytek, najpewniej w celu manifestacji wiary chrześcijańskiej wprowadzonej na Pomorze z inicjatywy Bolesława Krzywoustego przez św. Ottona z Bambergu.

Innymi symbolami chrześcijaństwa, które pojawiły się na ziemiach zachodniopomorskich w XII–XIII wieku były także rozmaite ozdoby z symbolem krzyża. Z badań wykopaliskowych w Wolinie znane są zawieszka i zapinki zdobione równoramiennym krzyżem tzw. skandynawskim. Liczniejszą grupę stanowią pierścionki z metalowego drutu lub taśmy z tarczką, na której widnieje krzyż. Wyjątkowym znaleziskiem jest bursztynowy pierścionek z wizerunkiem krzyża odkryty podczas badań archeologicznych w obrębie szczecińskiej dzielnicy nadodrzańskiej.

Ewa Górkiewicz-Bucka