Filiżanka cylindryczna

Porcelanowa, cylindryczna filiżanka ozdobiona malowanymi naszkliwnie ptakami. W kolekcji wilanowskiej znajduje się także spodek do kompletu (Wil.6115/2). Filiżance nadano kształt popularny w II poł XVIII wieku (zwany „litron”) – ma ona proste ścianki i pozbawiona jest podstawy. Spodki będące kompletem są zwykle dosyć głębokie (tak też jest w przypadku wilanowskim).

Tak spodek, jak i filiżanka są pozbawione dekoracji reliefowej, a ich zdobienie skupia się na malaturze. Przy górnej i dolnej krawędzi ciągnie się pas ornamentu składającego się z fioletowych łusek (tzw. écaille), który zamykają stylizowane żółte, zielone i niebieskie rocaille oraz kwiaty. Naprzeciwko uszka filiżanki namalowano dwa ptaki siedzące na gałązce wyrastającej z pasa gruntu. Jeden z nich o czerwonym brzuszku i brązowym grzbiecie, a drugi o rudym grzbiecie, skrzydłach w biało czarne pasy oraz czarnej główce. Wygląd ptaków oddano bardzo wiernie, wprawne oko rozpozna w nich rudzika oraz ziębę. Ptaki pojawiały się na naczyniach miśnieńskich już od samych początków jej produkcji i były wdzięcznym tematem wykorzystywanym przez wiele lat jej istnienia. Za wzorniki dla malarzy miśnieńskich służyły atlasy ornitologiczne, takie jak wydana w kilku tomach pomiędzy 1731 a 1738 rokiem słynna publikacja angielska Natural history of birds autorstwa Eleazara Albina. Tego typu wydawnictwa wykorzystywano jako luźną inspirację lub precyzyjnie kopiowano wygląd poszczególnych gatunków.

Spodek i filiżanka zostały zakupione do kolekcji wilanowskiej w 2012 roku. Jako przykład porcelany z połowy XVIII wieku doskonale uzupełniają historyczny zbiór stopniowo powiększany przez kolejnych właścicieli pałacu.

Agnieszka Żuber