Kołnierz pucharu

Kołnierz pucharu

Wykonany w kości słoniowej cylindryczny kołnierz od pucharu posiada smukły brzusiec zakończony u góry krawędzią o formie powtarzających się, biegnących wkoło liści. Brzusiec otrzymał bogatą dekorację reliefową, na którą składa się z jednej strony portret w ujęciu do pasa króla Augusta II, w owalnym medalionie. Wokół medalionu biegnie napis: AUGUSTUS REX POLONIAE 1697. Po obu stronach medalionu wyrzeźbione zostały dwie prostokątne tarcze herbowe: jedna z herbem saskimi oraz herbami niemieckimi, a druga z małym herbem saskim w małej dwudzielnej, prostokątnej tarczy, umieszczonej na tle dużej kwadratowej tarczy czterodzielnej z herbami Polski i Litwy – Orłem i Pogonią. Nad tarczą ukazany hełm z zamkniętą koroną, zwieńczoną polskim orłem. Od hełmu, obustronnie, rozpościerają się labry. Czwarty bok pucharu zajmuje stylizowany ornament roślinny w formie kandelabra. Wskazana w reliefie data – 1697 – to rok koronacji Augusta II na króla Polski i wielkiego księcia Litwy. Obiekt znajduje się w kolekcji wilanowskiej co najmniej od połowy XIX wieku, o czym świadczyć może jego obecność na wystawie starożytności zorganizowanej w roku 1856. Inicjatorami ekspozycji, której przychód przeznaczony był na wsparcie Domu Schronienia Opieki Najświętszej Maryi Panny, byli ówcześni właściciele dóbr wilanowskich, Aleksandra z Potockich, (1818-1892) żona Augusta Potockiego (1806-1867). W katalogu opublikowanym przy okazji wystawy omawiany obiekt figuruje pod numerem 997: Trzon kufla pięknie rzeźbiony z jednej sztuki kości słoniowej z popiersiem Augusta II. Wyrób saski z końca XVII w. Nie mamy niestety materiałów, które pozwalałyby na potwierdzenie wskazanego przez opis w katalogu datowania na koniec XVII wieku. Wyroby z kości słoniowej, niezwykle cenne artefakty z uwagi na trudno dostępne i wymagające tworzywo, stanowiły nieprzerwanie jedne z bardziej poszukiwanych, ekskluzywnych przedmiotów, gromadzonych przez kolekcjonerów sztuki.

August II Mocny, August II Wettyn, król Polski, wielki książę Litwy, relief, herb, herb Rzeczypospolitej, herb Saksonii, Orzeł, Pogoń, kość słoniowa, wystawa starożytności