Głowa starego, brodatego mężczyzny

Giambattista Tiepolo przedstawił głowę zatopionego w myślach starego mężczyzny w ujęciu od góry, jakby podglądał go w jakiejś intymnej sytuacji. Szkic promieniuje aurą tajemnicy. Mężczyzna w wielkim zawoju jest zwrócony w bok, skupiony, o czym świadczy jego spojrzenie i ściągnięte rysy twarzy. Bierze udział w ważnym wydarzeniu historycznym. Rysunek posłużył do namalowania postaci starca w scenie rozgrywającej się na głównym planie.

Rodziny Dariusza przed Aleksandrem, fresku namalowanym w Villi Cordellina, w miejscowości Montecchio Maggiore w 1744 roku. Drobne różnice w skłonie głowy postaci na szkicu i fresku potwierdzają, że rysunek poprzedził pracę nad kompozycją ścienną.

Scena historyczna, z którą związany był szkic, opowiada epizod z życia Aleksandra Macedońskiego zwanego Wielkim, przywódcy wszechhelleńskiego, który przez całe życie poszerzał granice swego państwa i umacniał wpływy na podbitych terytoriach. Panował w Macedonii i Grecji, w Egipcie i państwach Azji Mniejszej. Walczył między innymi z Persją. W wielkiej bitwie pod Issos w 333 roku zwyciężył dumnego króla Persji Dariusza III. Scena, w której Dariusz wraz z rodziną prosi Aleksandra o łaskę, była tematem dzieł sztuki niejednokrotnie podejmowanym przez malarzy.

Szkic rysowany był czarną i białą kredką na cienkim niebieskim papierze weneckim z nieczytelnym znakiem wodnym. Na verso (odwrotnej stronie arkusza papieru) Giambattista wykonał czarną kredką postacie Madonny z Dzieciątkiem i klęczącym królem – rysunek wstępny do pracy nad kompozycją Pokłon trzech króli. Pochodzi ze zbioru prac weneckiej rodziny Tiepolo, który po licznych perturbacjach znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Ewa Gwiazdowska