Portret księcia Filipa I

Przedstawiony na obrazie Filip I (1515‒1560) w 1532 roku objął władzę w księstwach pomorskich na zachód od Odry, a za swoją siedzibę obrał Wolgast (Niemcy). W 1536 roku ożenił się z Marią (1516–1583), córką elektora saskiego, Jana Stałego (1468–1532), a ślubu udzielił im reformator, Marcin Luter w Torgau w Saksonii. Filip I zasłynął jako książę, który wraz ze współrządzącym Barnimem IX (1501–1573), wprowadził na Pomorzu luteranizm jako religię państwową. Wykształcony w Heidelbergu, zasłużył się dla nauki wspierając uniwersytet w Greifswaldzie i współtworząc szczecińskie pedagogium. Był prężnym władcą, który zreformował system monetarny, usprawnił administrację i dbał o stabilizację stosunków wewnętrznych w kraju. Zmarł w Wołogoszczy w 1560 roku.

Portret ukazuje księcia w wieku 26 lat, odzianego w szubę – szerokie okrycie wierzchnie z futrzanym kołnierzem, spod którego wystaje wysoki kołnierz białej koszuli zakończony kryzą. Lewa ręka Filipa spoczywa na rękojeści rapiera lub miecza o wydatnej głowicy. Złote pierścienie na dłoniach i łańcuchy na piersi świadczą o pozycji portretowanego. Szczegółowe opracowanie twarzy modela pozwoliło na uchwycenie jego rysu psychologicznego. W lewym górnym rogu widnieje znak rodziny Cranachów: skrzydlaty wąż w koronie trzymający w paszczy pierścień z rubinem oraz data 1541.

Autorstwo obrazu przypisywane jest Lucasowi Cranachowi młodszemu (1515‒1586), pracującemu od 1527 roku w warsztacie ojca w Wittenberdze. Po śmierci starszego brata, Hansa w 1537 roku pomagał przy kierowaniu pracą warsztatu, a w 1550, po wyjeździe ojca do Weimaru, objął nad nim nadzór. Malarstwo portretowe było ważną częścią jego twórczości. Uwieczniał zarówno książąt, jak i mieszczan, których było stać na zamówienie swojego wizerunku.

Justyna Bądkowska