Ozjasz Hofstätter – między Warszawą a Izraelem Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Ozjasz (Osias) Hofstätter (1905–1994) był malarzem, rysownikiem i grafikiem. W latach 1918–1919 uczył się we Frankfurcie n. Menem, po latach studiował w Zurychu (1943–1945), a od 1946 r. w Wiedniu.
Przed II wojną światową mieszkał we Frankfurcie, Amsterdamie i w Wiedniu, pracował wówczas jako handlowiec. Po zajęciu Austrii przez III Rzeszę w 1938 r. (był to tzw. Anschluss), jego rodzice zostali aresztowani, Osiasowi i jego rodzeństwu udało się zbiec. On sam znalazł się w Belgii, tam w 1938 r. poślubił swą narzeczoną Annę Schebestową. W maju 1940 r., po najeździe wojsk niemieckich na Belgię, został internowany w obozie Saint Cyprien we Francji, później, do 1941 r., był więziony w obozie w Gurs. W czasie pobytu w obozach rysował scenki z życia codziennego, ale przede wszystkim portretował współwięźniów. Prace te znajdują się w kolekcji Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie oraz w Muzeum Kibucu Bojowników Getta (Beit Lohamei Haghetaot / Ghetto Fighters House). Po ucieczce z obozu ukrywał się na południu Francji, skąd w 1942 r. przedostał się do Szwajcarii.
W latach 1948–1957 mieszkał w Warszawie i – jako grafik – współpracował z kilkoma czasopismami, m.in. „Nową Wsią”, gdzie poznał Karola Zbrzeźnego i Irenę Rybczyńską-Holland. W 1957 r. wyjechał z żoną do Izraela.
Niewiele zachowało się prac Hofstättera sprzed 1939 r., malował wtedy głównie pejzaże utrzymane w ciepłych, czystych i zharmonizowanych gamach barwnych (M. Tarnowska, hasło w: „Polski słownik judaistyczny. Dzieje. Kultura. Religia. Ludzie”, t. 1, Warszawa 2003, s. 606). Natomiast jego powojenna twórczość ma charakter głęboko duchowy i filozoficzny. „Artysta poszukiwał przyczyn ludzkiego postępowania, okrucieństwa wojny, próbował uchwycić i oddać tajemnicę istnienia. Tworzył groteskowe cykle, pełne zdeformowanych, nagich, najczęściej kobiecych postaci lub fantastycznych zwierząt, aniołów, ukazujące relacje między ludźmi bądź ich stany psychiczne («Miłość», «Niezdecydowanie», «Rodzina»). Sztukę Hofstättera cechuje szlachetna linia rysunku, delikatna, ale pełna ekspresji kreska, zgaszone barwy, postacie wynurzające się z ciemnego tła” (M. Tarnowska, dz. cyt.).

Renata Piątkowska