Kobieta II

Cykl grafik pt. „Kobiety” autorstwa Izabelli Gustowskiej (ur. 1948) powstał w latach 1975–1979, niedługo po ukończeniu przez nią (w 1972 roku) studiów w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny). Okres ten był, jak mówi Gustowska, czasem wprawek, w którym interesowała się grafiką warsztatową, intensywnie rozwijającym się od lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku Body-artem (nurtem sztuki, w którym głównym środkiem ekspresji jest ciało) i działaniami o charakterze parateatralnym. Już w początkowej fazie swojej twórczości Gustowska skoncentrowała uwagę na kobietach – ich wrażliwość, zmysłowość i emocje stały się wiodącym tematem realizowanych przez artystkę prac, a jej sztuka jednym z filarów młodej, rozwijającej się wówczas, sztuki feministycznej w Polsce. Cykl „Kobiety” odróżnia od późniejszych, bardziej poetyckich dzieł artystki naturalizm czy wręcz brutalizm przedstawienia. Podobnie jak w wielu innych pracach Gustowskiej, w których główną bohaterką jest ona sama lub znajome kobiety, także i ten cykl powstał we współpracy z osobą z jej bliskiego otoczenia. W poświęconym pracom komentarzu autorskim Gustowska odnotowała, że zaintrygowało ją grube, bujne ciało znajomej (Kingi P.) przywołujące na myśl Wenus z Willendorfu – paleolityczne bóstwo płodności. Nowa, współczesna wersja willendorfskiej Wenus, nie jest jednak w ujęciu artystki obiektem kultu, ale obiektem przemocy. Obnażona i unieruchomiona modelka, z naciągniętą na głowę terrorystyczną kominiarką staje się bezradną, poddawaną presji, anonimową istotą. Sposób ekspozycji kobiecego ciała pokazujący jego realny, daleki od współczesnego ideału kształt, wskazuje na pokrewieństwo wizji artystki z feministyczną analizą kobiecości, w której od lat siedemdziesiątych XX wieku mocno wybrzmiewa niezgoda na kulturowo narzucone, opresyjne normy wyglądu kobiecego ciała.

Magdalena Lewoc