Topór

Toporek z poroża jelenia szlachetnego został odkryty w nieokreślonym miejscu i okolicznościach, prawdopodobnie pod koniec XIX lub na początku XX wieku. Zazwyczaj jako miejsce odkrycia przyjmuje się Koszalin lub okolice miasta. Przed 1909 rokiem pozostawał w zbiorach Towarzystwa Naukowego w Koszalinie, następnie został przekazany szczecińskiemu Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde. Torek wykonano ze zrzutki, z lewej tyki poroża średniej wielkości samca. W celu uformowania narzędzia obcięto dwa dolne parostki (oczniak i nadoczniak) oraz przycięto tykę do odpowiedniej długości, a następnie wiertarką łukową z drewnianym bolcem przewiercono otwór na osadzenie trzonka. W ostatnim etapie uformowano ostrze, skośnie w stosunku do osi podłużnej, w sposób typowy dla mezolitycznych narzędzi z poroża, przypuszczalnie ze względu na ich wielofunkcyjność (np. obróbka drewna, prace kopieniacze). Toporek jest zniszczony. Ma zdartą i zagładzoną powierzchnię oraz uszkodzenia spongiozy, gąbczastej struktury wewnętrznej. Pozostałości żwiru i piasku zachowane w otworach poroża są wskazówką, że zalegał w morzu lub w rzece o wartkim nurcie. Wszystko to uniemożliwia interpretację śladów użytkowania. Toporki z poroża należą do dosyć częstych znalezisk związanych ze społecznościami zbieracko-łowieckimi wczesnego holocenu. Ze względu na warunki naturalne (wilgotny klimat, obecność zbiorników wodnych i torfowisk) wiele z nich zachowało się w północnej części Europy. Często były odkrywane podczas eksploatacji torfowisk w XIX wieku. W ciągu ostatnich 12 tysięcy lat, ze względu na dosyć gwałtowne zmiany poziomu morza w Bałtyku, rozległe obszary wybrzeża zostały zalane, dlatego narzędzia z epoki kamienia odkrywane są na brzegu morza lub są wyławiane przez rybaków.

Michał Adamczyk