1 milion marek

W efekcie stałego dodruku nowych banknotów przez Bank Rzeszy oraz dopuszczenia we wrześniu 1922 roku do emisji zastępczych środków płatniczych, w Niemczech doszło do gwałtownego wzrostu cen, a następnie niedoborów gotówki do obsługi rynku pieniężnego. Z deficytem fizycznego pieniądza zmagały się tak administracje prowincjonalne, jak i zakłady przemysłowe, które nie były w stanie opłacać swoich pracowników. Wstrzymywanie wypłat groziło natomiast niepokojami społecznymi.

Dlatego też 15 sierpnia 1923 roku starosta powiatu Gryfino przesłał pismo na ręce prezydenta rejencji szczecińskiej, ministra finansów Rzeszy oraz pruskiego ministra handlu i przemysłu, w którym oznajmił, że z powodu bardzo dużego zapotrzebowania na środki płatnicze zarząd powiatu postanowił wydrukować lokalne pieniądze zastępcze. Miały one zostać użyte głównie na wypłaty dla urzędników powiatu oraz robotników z fabryki sztucznego jedwabiu Stapelfaserfabrik w Żydowcach i Chemische Fabrik w Żabnicy. Starosta prosił o zezwolenie na wprowadzenie do obiegu nominałów wartości 100 i 500 tysięcy oraz 1 i 5 milionów marek w łącznej kwocie 200 miliardów marek. Wspomniane pieniądze skierował do druku w drukarni książek Meyera w Szczecinie, a dostarczenia ich do Gryfina spodziewano się po około 8 dniach. 17 sierpnia 1923 roku minister finansów Rzeszy podpisał i telegraficznie przekazał stosowne zezwolenie, a po wpłaceniu zabezpieczenia emisji pieniądze o nominałach 500 tysięcy, 5 milionów oraz prezentowanego 1 miliona marek znalazły się w obiegu. Jedynie zapowiadany 100-tysięczny bon nie jest znany. Widocznie w kontekście szalejącej inflacji wydal się zbędny. Widniejąca na bonach data 14 sierpnia 1923 roku dokumentuje fakt podjęcia uchwały emisyjnej przez zarząd powiatu Gryfino.

Mieszko Pawłowski