500 miliardów marek

30 października 1923 roku zarząd powiatu Gryfino podjął decyzję o emisji pieniędzy zastępczych o miliardowych nominałach. W obiegu znajdowały się już banknoty Banku Rzeszy o wartościach 100, 200 i 500 miliardów marek, dlatego bony powiatu Gryfino otrzymały identyczne nominały. Założono zapewne, że wydrukowane pieniądze zastępcze bez problemów wtopią się w masę kursujących środków płatniczych. Zezwolenie emisyjne nakładało na wydawcę konieczność wpłaty zabezpieczenia pieniędzy wypuszczonych na rynek. Emitent deponował wydrukowane bony w lokalnym przedstawicielstwie Banku Rzeszy, a pobierając potrzebną sumę, musiał jako zabezpieczenie scedować taką samą kwotę, na przykład pod postacią weksla skarbowego na Towarzystwo Kredytowe Rzeszy w Berlinie. Dla zarządu powiatu Gryfino depozytorem była siedziba Banku Rzeszy w Szczecinie, gdzie przekazywano środki w celu zablokowania bonów skarbowych Rzeszy na rzecz Towarzystwa Kredytowego.

Przedstawiony na fotografii bon o nominale 500 miliardów marek został wydrukowany w dwóch wersjach. Widocznie zarząd powiatu nie dysponował wystarczającymi środkami na druk odpowiedniej ilości bonów albo źle oszacował potrzeby rynku. Pierwsza odmiana, która ukazała się wraz z pozostałymi nominałami, została wydrukowana na papierze ze znakami wodnymi nazywanymi po niemiecku Dreieckrad. Składają się one z trójkątów o wygiętych ramionach i szczytach schodzących się z krawędziami kół leżących pomiędzy nimi. Do wydrukowana drugiej partii, użyto papieru ze znakami wodnymi w kształcie ośmiokątów, które stykały się ze sobą bokami i posiadały czteroramienną gwiazdkę wewnątrz. Niemiecka nazwa tego motywu to Achteckfliesen. Takie właśnie znaki wodne nosi papier bonu prezentowanego powyżej. Odmiana ta jest rzadziej spotykana na rynku antykwarycznym i tym samym cieszy się większym zainteresowaniem kolekcjonerów.

Mieszko Pawłowski