200 miliardów marek

W miarę nakręcania spirali inflacji i wzrostu cen jesienią 1923 roku, dotychczas emitowane przez Bank Rzeszy banknoty zaczęły stawać się coraz bardziej niepraktyczne w obiegu. Rynek pieniężny Niemiec potrzebował najpierw nominałów wyrażonych w miliardach, które pojawiły się we wrześniu, potem w dziesiątkach miliardów – wprowadzonych w na początku października, aż wreszcie w setkach miliardów marek drukowanych już od połowy tego miesiąca. Śladem oficjalnych emisji podążył pieniądz zastępczy.

Przykładem pomorskich bonów o nominałach miliardowych są pieniądze zastępcze powiatu Gryfino. 30 października 1923 roku zapadła tam decyzja o emisji bonów o nominałach 100, 200 i 500 miliardów marek, analogicznie do znajdujących się w obiegu banknotów Banku Rzeszy. Prezentowany bon wartości 200 miliardów marek, mimo jednostronnego druku, jest jednym z najlepszych projektów pieniędzy zastępczych wydanych przez powiat gryfiński. Tym co od razu zwraca uwagę , oprócz oczywiście celowo powiększonego i wybitego dużymi prostymi czcionkami nominału, jest pozostały tekst wydrukowany wyjątkowo ozdobną czcionką gotycką. Zwykle bowiem podczas druku pieniędzy zastępczych stosowano uproszczoną gotycką czcionkę pod postacią fraktury lub szwabachy. Tym samym bon nawiązuje swoim wyglądem nie tylko do aktualnie kursujących banknotów, ale przede wszystkim do pieniędzy Rzeszy sprzed I wojny światowej, będących dla mieszkańców Niemiec symbolem bogactwa i stabilnej wartości. Szata graficzna odwołuje się więc do sfery emocjonalnej potencjalnych użytkowników sugerując im, że mają do czynienia z pieniądzem, a nie tylko z zadrukowanym kawałkiem papieru. W atmosferze gwałtownej dewaluacji marki oraz rosnącej niechęci do przyjmowania pieniądza zastępczego podczas transakcji handlowych, taki przekaz miał na celu utrzymanie zaufania do administracji publicznej i zmniejszenie ryzyka zamieszek społecznych.

Mieszko Pawłowski