![N/Bn/581/ML Aw. U góry widoczna część napisu pisanką: BILET SKARBOWY; niżej numer serii : A i napis:
Uchwała Rady Najwyższej Narod. Dnia 8 Czerw.1794
Niżej, centralnie na osi symbole wolności: czapka frygijska, uzbrojenie sankiulotów, baszty murów więziennych, łańcuchy absolutyzmu, gromy ludu i skrzydła wolności. Wyżej z lewej Orzeł, a z prawej strony Pogoń. Po bokach napis: Bilet – Skarbowy, a niżej w podwójnej prostokątnej ramce na ciemnym kreskowanym tle wartość nominału:
500 – PIĘCSET
Pod spodem tekst uchwały:
Na Pięcset Złotych polskich/: rachując z iedney / Grzywny Kolońskiej Złłch polch 84 1/2 Monety / Srebrnej:/ które Skarb Narodowy każdemu Uka= / zicielowi ninieyszego Biletu z funduszow / na umorzenie Biletów skarbowych prze= / znaczonych y na ogólnych Dobrach Na= / rodowych hypotekowanych zapłaci oraz / we wszelkich dochodach Publicznych we= / dług powyższey Uchwały Rady Naywyż= / szey Narodowey przyimować będzie
Pod tekstem uchwały znaki zabezpieczające, pośrodku centralnie obłamany stempel suchej pieczęci Dyrekcji Biletów Skarbowych z poziomą inskrypcją: WOLNOŚĆ / CAŁOŚĆ / NIEPODLE / GŁOŚĆ i napisem otokowym: * PIECZĘĆ DYREKCYI BILETÓ[W]. Po bokach litery B – S, wybarwiane chemicznie. Niżej odręczne podpisy komisarzy wybranych spośród mieszczan warszawskich: J. (Jan Klemens) Gaczkowski, J. (Jan) Klek, A. (Antoni) Michałowski i numer w owalnej ramce: 486
Rw. Czysty bez nadruków.](/brepo/panel_repo/2022/04/16/46hqbe/contain-360-1000-max-n-bn-581-ml-001.jpg)
Bilet skarbowy - 500 złotych polskich
1794
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Pieniądz papierowy insurekcji kościuszkowskiej i Księstwa Warszawskiego
Konieczność finansowania działań zbrojnych skłoniła władze powstania kościuszkowskiego do podjęcia decyzji o druku pieniędzy papierowych. W efekcie 16 sierpnia 1794 roku do obiegu trafiły bilety skarbowe o nominałach: 5, 10, 25, 50, 100, 500 i 1000 złotych. U podłoża decyzji o wprowadzeniu do obiegu biletów czterozłotowych, oprócz względów związanych z trwającą wojną, leżały także inne powody. Podstawowy to niedostatek środków płatniczych o niewielkich nominałach, potrzebnych w codziennych transakcjach. Środkiem zaradczym miało się stać wprowadzenie do obiegu niższych nominałów. 17 września 1794 roku pojawiły się bilety czterozłotowe, a 10 i 20 października pięcio- i dziesięciogroszowe. Najpóźniej wyemitowano bilety jednozłotowe. Te ostatnie trafiły do obiegu na niespełna tydzień przed upadkiem powstania. Fakt nieuwzględnienia biletów czterozłotowych w pierwotnych planach emisyjnych odbił się na ich szacie graficznej i materiale, na którym zostały wydrukowane. Bilety o wyższych nominałach drukowano na barwionym papierze produkcji holenderskiej lub flamandzkiej. W tym przypadku do druku użyto rodzimego papieru z Fabryki Papieru w Jeziornie, takiego jaki był wykorzystywany do produkcji biletów jednozłotowych oraz pięcio- i dziesięciogroszowych. Szata graficzna nie była rozbudowana, zabezpieczenie przed fałszerstwem ograniczało się zaś do nanoszonego specjalną farbą znaku w formie napisu: „Złł 4”.
W okresie insurekcji kościuszkowskiej wyemitowano łącznie 2 378 604 bilety skarbowe różnych nominałów. Ich wartość wynosiła 10 885 937 ówczesnych złotych. Zarówno pod względem liczby wydrukowanych egzemplarzy, jak i ich wartości przodowały bilety o nominale 4 złotych, choć wprowadzono je do obiegu na niespełna dwa miesiące przed upadkiem powstania. Ich łączny nakład wyniósł 990 730 egzemplarzy o wartości 3 962 920 ówczesnych złotych. Późne podjęcie decyzji o wprowadzeniu do obiegu i pośpiech skutkowały licznymi błędami drukarskimi, ponadto wiele biletów nie zdążyło de facto spełnić swojej roli, to znaczy stać się środkiem płatniczym, ewentualnie pełniło tę funkcję bardzo krótko. Świadczą o tym między innymi zachowane arkusze, na których znajdują się niewycięte bilety. W efekcie bilety czterozłotowe są obecnie najczęściej spotykane w kolekcjach numizmatycznych.
Leszek Poniewozik
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 50 mm, szerokość: 87 mm
Rodzaj obiektu
pieniądz papierowy
Technika
drzeworyt, miedzioryt
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1794
Muzeum Narodowe w Lublinie
1794
Muzeum Narodowe w Lublinie
1794
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna