Raincarnation

Prace Leszka Knaflewskiego (1960–2014) skłaniają wyobraźnię widza do podążania różnymi tropami interpretacyjnymi. Podobnie jest w przypadku realizowanego od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku cyklu „Raincarnation” (nieprzetłumaczalna gra słów rain – ang. deszcz i incarnation ang. wcielenie), gdzie już w tytule pojawia się frapująca wieloznaczność. Słowny nowotwór Knaflewskiego – raincarnation przywołuje m.in. skojarzenie z reinkarnacją, jedną z najstarszych koncepcji metafizycznych w dziejach ludzkości. Idea reinkarnacji, czyli ponownego wcielenia, kojarzona głównie z mistyką Wschodu, znana była od starożytności także w kręgu kultury zachodniej. Przekonanie o migracji życia stanowiło podstawę filozofii pitagorejczyków, wierzeń orfików, uobecniało się w przekonaniach Celtów i wyobrażeniach wczesnosłowiańskich. Współczesna kultura zachodnia, w której odrodziło się zainteresowanie filozofią wschodnią, spopularyzowała koncepcję odwiecznego kręgu życia, w której nowe istnienie jest zawsze ugruntowane na obumarciu poprzedzającego je bytu. Wykorzystany przez Knaflewskiego w „Raincarnation” motyw korzenia-krzyża można odczytać jako artystyczne odniesienie do tej myśli, gdzie początek życia jest równocześnie początkiem śmierci, a śmierć jest zawsze zapowiedzią nowego wcielenia. W „Raincarnation” Knaflewski wizualizuje cykliczność istnienia i proces przekazywania życiowej energii. Oglądane z bliska, splątane, wijące się korzonki, z których artysta zakomponował pracę, przypominają mikroskopowy obraz nasienia, złożonego z milionów drobnych plemników zaprogramowanych do wypełnienia jednej misji – zainicjowania nowego istnienia. Niektóre z korzonków są zwieńczone formą krzyża, co w symboliczny sposób zapowiada jego kres i próg kolejnej przemiany.

Magdalena Lewoc