Bona

Wśród medalierów związanych z Polską znalazł się niderlandzki artysta Steven van Herwijck. Urodził się około 1530 roku w Utrechcie. Początkowo kształcił się w Italii, skąd w 1558 roku powrócił do ojczyzny. Osiadł w rodzinnym Utrechcie, później w Amsterdamie. Możliwe że w 1561 roku na krótko zawitał do Polski, szukając ochrony przed prześladowaniami religijnymi w Niderlandach. W roku następnym niewątpliwie mieszkał już w Anglii, gdzie spędził dwa lata, by po tym czasie ponownie powrócić do ojczyzny. W latach 1564–1565 przebywał kolejno w Utrechcie, następnie w Amsterdamie. W 1565 roku ponownie wyjechał do Anglii, gdzie zmarł w 1567 roku w wieku około trzydziestu siedmiu lat.

Działalność Stevena van Herwijcka przypadła na czas, kiedy sztuka renesansu ustępowała miejsca nowym, barokowym środkom wyrazu. Niderlandzki artysta był reprezentantem wczesnego baroku, zwanego manieryzmem. Znany jest głównie jako medalier i rytownik. W swoich pracach uwieczniał znaczące postacie, wśród których znalazła się między innymi Elżbieta I, królowa Anglii. W Polsce sportretował rodzinę królewską. Znanych jest siedem medali Stevena van Herwijcka przedstawiających Zygmunta Starego i królową Bonę oraz ich dzieci: Zygmunta Augusta z żoną Katarzyną Austriacką, Izabelę z mężem Janem Zygmuntem Zapolyą i Annę. Większość to medale jednostronne.

Jednym z nich jest prezentowana praca przedstawiająca królową Bonę. Twórca niewątpliwie wzorował się na nieco wcześniejszym jej portrecie autorstwa Lucasa Cranacha Młodszego. Podobnie było w przypadku większości pozostałych medali z wizerunkiem rodziny królewskiej. Tylko niektóre artysta zaprojektował w pełni samodzielnie, wykonując portrety z natury. Medale poświęcone rodzinie Zygmunta Starego pierwotnie powstały w ołowiu, a zatem materiale bardzo miękkim. Umożliwiło to artyście niezwykle subtelne modelowanie wizerunku. Prezentowany zabytek przedstawiający królową Bonę jest jedną z licznych późniejszych kopii wykonywanych najczęściej w mniej plastycznym brązie, srebrze lub – jak ma to miejsce w omawianym przypadku – miedzi, co odbiera im nieco delikatności ujęcia. Trudno określić czas wykonania prezentowanej kopii. Ocenę dodatkowo utrudniają ślady uszkodzenia obiektu w postaci pozostałości po licznych zagięciach.

Leszek Poniewozik