Puchar zdobiony

Naczynie gliniane – niski pucharek zdobiony na szyjce dookolnymi pasmami ornamentu złożonego z odcisków sznura tzw. dwudzielnego oraz nakłuć pochodzi z wyposażenia grobu z młodszej epoki kamienia odkrytego w 1897 roku w Zdrojach (niem. Finkenwalde), miejscowości położonej na pograniczu Wzgórz Bukowych i doliny Odry, która w 1939 roku została przyłączona do Szczecina. Znalezisko do zbiorów muzealnych, gromadzonych w Szczecinie przez Towarzystwo Historii i Starożytności Pomorza, podarował Zarząd Gminy. W ślad za ich przekazaniem, na miejsce odkrycia udał się Adolf Stubenrauch, opiekun kolekcji Towarzystwa. Według jego ustaleń, na grób natrafiono w trakcie prac budowlanych na Skórczej Górze (niem. Finkenwalder Höhe), na skraju Puszczy Bukowej. W związku z rozwojem miejscowej turystyki u schyłku XIX i na początku XX wieku gruntownie rozbudowywano tutaj restaurację i tworzono tarasy widokowe. W trakcie budowy fundamentów, około metr od powierzchni terenu, odsłonięto konstrukcję z kamieni polnych, tworzących owalny bruk. Pod nim, prócz pucharka, znaleziono dwuuche naczynie niezdobione, zachowane fragmentarycznie trzecie naczynie pucharowate zdobione odciskami sznura, pięcioboczny topór kamienny z otworem do osadzenia uchwytu, dwie małe siekiery krzemienne z grubymi obuchami oraz bryłkę bursztynu.

W literaturze przedmiotu pojawiają się niekiedy wątpliwości, czy wszystkie te przedmioty pochodzą z jednego zespołu, czy też odkryto tutaj dwa sąsiadujące ze sobą groby. Wątpliwości dotyczą interpretacji szkicu zniszczonej konstrukcji kamiennej oraz współwystępowania naczyń zdobionych odciskami sznura z niezdobioną formą dwuuchą, charakterystyczną dla najmłodszych społeczności wywodzących się z kultury ceramiki sznurowej. Tych kontrowersji jednoznacznie nie można już rozstrzygnąć, lecz zestaw naczyń i obecność topora, który pod względem kształtu należy do form młodszych w kulturze ceramiki sznurowej, pozwala datować znaleziska ze Zdrojów na ostatnie stulecia III tysiąclecia BC.

Krzysztof Kowalski