Lustro

Lustro należące do kompletu „gotowalni królowej Janowej” zakupionej przez Stanisława Kostkę Potockiego 27 lutego 1808 r. w paryskim magazynie De Tournier dla małżonki Aleksandry z książąt Lubomirskich w celu wzbogacenia ekspozycji apartamentów królewskich pałacu wilanowskiego. Ma kształt prostokąta, o lekko sfalowanych bokach, zwieńczonego łukiem. Ustawione na blacie komody opiera się na odchylanej podpórce. Jej rozstaw ograniczany jest wstążką. Zwierciadło oprawione zostało w ozdobną markietowaną ramę. Szylkretowe tło ramy inkrustowane jest mosiężnymi puttami, polującymi na ptaki wśród rozrzuconych obłoczków. Motywy zdobiące mosiężne listwy ramy lustra są doskonale znane z ram obrazów czy plafonów stosowanych w ostatniej ćwierci XVII wieku, projektowanych przez dekoratorów Ludwika XIV.

Kartusz umieszczony na szczycie obramienia odgrywa ważną rolę w określaniu właściciela toaletki. Zawiera dwa owalne rytowane medaliony w schematycznie zdobionych obwódkach. Na jednym umieszczono orła pod koroną, na drugim herb rodu d’Arquien. Rysunek orła w koronie symbolizował Rzeczypospolitą, trzy jelenie na tarczy to znak rodowy Marii Kazimiery – królowej Polski. Uproszczony rysunek herbów od wielu lat budzi wątpliwości historyków. Czy jest on wykonany w momencie powstania lustra? Czy wiąże się z momentem dedykowania toalety dla królowej Polski?

Przedmiot, podobnie jak szkatułki pochodzące z tego kompletu zaliczany jest do curiosité ze względu na kunsztowną i cenną dekorację markieterią w stylu Boulle’a, kwalifikującą go do przedmiotów luksusowych, godnych apartamentów królewskich. Dla hrabiego, jako patrioty, wyjątkowy walor stanowiła historia całego zespołu toalety wiązana z osobą polskiej królowej Marii Kazimiery.

AK

Apartamenty Królewskie, skarby kolekcji wilanowskiej, markiereria, warsztat francuski, Francesco Albani