Widok Wieży Zegarowej szczecińskiego zamku

Budowę murowanej siedziby książęcej, na wzgórzu Trzygława, dzisiaj znanym jako Wzgórze Zamkowe, rozpoczął w XIV wieku książę Barnim III (ok. 1303–1368) z pomorskiej dynastii Gryfitów. Zamek był wielokrotnie przebudowywany, a także niszczony przez pożary i działania wojenne, najdotkliwiej w końcowej fazie drugiej wojny światowej. Po pierwszej wojnie światowej dawne budowle szczecińskie, niszczejące lub przebudowywane, zaczęły budzić zainteresowanie artystów nie tylko ze względu na ich historię. Upamiętnianie pozostałości po znamienitym książęcym rodzie Gryfitów, który panował na tych terenach przez długie stulecia było rodzajem obowiązku patriotycznego. Jednym z ujęć zamku, często uwiecznianym w ikonografii, stał się widok dziedzińca głównego z Wieżą Zegarową, zwaną tak od umieszczonego na niej imponującego rozmiarem i techniką wykonania zegara, który powstał w 1693 roku na pamiątkę zwycięstwa Szwedów nad Brandenburgią w walkach o panowanie nad Pomorzem (1674–1679). Stworzył go Caspar Nitardy z Drawska Pomorskiego. W XVII stuleciu zegar z postacią człowieka poruszającego oczami zgodnie z ruchem dużej wskazówki, z datownikiem z aktualną datą, kulą z fazami księżyca oraz błaznem wybijającym godziny i kwadranse był prawdziwą osobliwością. Do dziś z pierwotnego wystroju tarczy zegarowej zachowały się niewielkie fragmenty. Poza wieżą z zegarem na płycie miedziorytniczej ukazano koronę drzewa w rozkwicie oraz sylwetkę kościoła św. Jakuba. Taki sam widok przedstawiała fotografia wykonana przez H. Krause, która prawdopodobnie stanowiła wzór do wykonania płyty. Ten fragment zamku stał się obiektem zainteresowania m.in. nieznanego artysty, który wykonał miedzianą matrycę z wytrawioną ryciną, służącą do kolejnych odbitek na papierze. Płyta, wykonana między rokiem 1920 a 1940 znajduje się w zbiorach MNS wraz z oryginalną grafiką odbitą z niej na kartonie. 

Małgorzata Peszko