Gąsior początkowy ozdobny

W Polsce półokrągłe dachówki o formie niepełnego cylindra nazywane są gąsiorami. Do dziś wykorzystuje się je w wielu zakątkach świata do krycia kalenic i naroży, choć w czasach antycznych i średniowieczu służyły także do zakrywania łączeń między płaskimi dachówkami typu tegulae lub wklęsłymi koszówkami, które wraz z gąsiorami tworzyły dach typu mnich–mniszka. Prezentowany egzemplarz o półcylindrycznym kształcie, od zewnątrz pokryty zieloną glazurą pochodzi jednak z Chin. Dachówka powstała w późnym okresie panowania mandżurskiej dynastii Qing (1644–1911) i datowana jest na XIX, bądź początek XX wieku. Od wewnątrz odciśnięto na niej pieczęć z chińskimi ideogramami, a jeden jej koniec zaślepiono okrągłą, ozdobą plakietką z wizerunkiem smoka.

To mityczne zwierzę w języku kantońskim nazywane lung (lóng), które stało się jednym z najbardziej ulubionych motywów w chińskiej sztuce. Smok zazwyczaj przedstawiany jest jako długie, wężowate stworzenie z wielkimi szponami wśród chmur i fal, jako władca wód: deszczu, rzek i mórz, a zarazem urodzaju i płodności. Od dawna utożsamiany jest z pomyślnością i potęgą, a jego wizerunek uważa się za przynoszący szczęście, personifikuje też koncepcję yang w filozofii chińskiej. Smok na przedstawionym gąsiorze zieje ogniem, ma rogi, długie wąsy, grzywę, cztery łapy, wijące się, długie, wężowate i pokryte łuskami ciało. Obok jego paszczy widać częsty smoczy atrybut – płonącą perłę spełniającą życzenia – stanowiącą jeden z symbolicznych Ośmiu Skarbów, czasem też interpretowaną jako symbol gromu. 

Katarzyna Findlik-Gawron