Zhenmushou (strażnik grobowca)

Jednymi z wielu nadprzyrodzonych istot występujących w chińskiej literaturze i sztuce są Zhenmushou – strażnicy grobowców, strzegący zmarłego przed kimkolwiek kto próbowałby zakłócić jego spokój w zaświatach. Często przedstawiano ich w formie fantastycznych, hybrydowych stworzeń posiadających ludzkie i zwierzęce cechy fizyczne. Zhenmushou umieszczano w grobowcach parami, tuż przed trumną, z twarzami zwróconymi na zewnątrz. Z czasem ich sylwetki stawały się coraz bardziej dynamiczne i wyraziste w formie. Przerażający wygląd nadawano im za pomocą rogów, pazurów, kolców, kłów, kopyt, skrzydeł. Ich wyłupiaste oczy, srogie spojrzenie, czy okrutny wyraz twarzy miały przerażać wszystko, co chciałoby wtargnąć do grobowca. Przykładem takiej figury jest prezentowany egzemplarz z ludzką twarzą, ale rogatą głową, osadzoną na torsie uskrzydlonego lwa z kopytami byka. Bestia siedzi na tylnych łapach, ale jej ciało wskazuje gotowość do skoku.

Powstała w okresie panowania dynastii Tang (618-907), kiedy to nastąpił pełen rozkwit, produkowanej najczęściej jako wyposażenie grobów, glazurowanej ceramiki sancai. Nazwą tą, oznaczającą "trzy kolory" określa się technikę dekoracyjną polegającą na pozostawieniu pewnych części niezamalowanych, innych natomiast pokrytych żółtą, zieloną i brązową glazurą lub też białą angobą w różnych odcieniach i natężeniu.

Omawiany obiekt pochodzi ze zbiorów niemieckich, które po wojnie trafiły do Muzeum Narodowego w Szczecinie. W 2010 roku figurę poddano konserwacji rekonstruując fragment prawego skrzydła, górną część dużego rogu oraz brakujący malutki róg na czole. Z tyłu głowy i rogu znajduje się uszkodzony, nieszkliwiony element, o kielichowatym kształcie. Niektóre analogie sugerują, że jest to pozostałość po ognistej grzywie, mogącej sięgać stożkowatego rogu postaci.

Katarzyna Findlik-Gawron