Bez tytułu (Congress)

Roman Lipski (1969– ) urodził się w Nowym Dworze Gdańskim, od 1989 r. mieszka i pracuje w Berlinie. Prezentowany obraz, któremu artysta zgodnie z przyjętą przez siebie zasadą nie nadał tytułu, pochodzi z okresu, inspirowanego fotografiami wykonywanymi podczas licznych podróży, w tym również do Polski, które pełniły funkcję technicznego szkicownika i zbioru motywów przetwarzanych później w monumentalnych kompozycjach. Kreowane przez Lipskiego wówczas światy malarskie daleko wykraczały poza banalność fotografowanych scen dzięki umiejętnemu tworzeniu nastroju, niepokojącej kolorystyce i zagadkowej aurze płócien. Istotną rolę w jego ikonografii odgrywały motywy urbanistyczne – fragmenty osiedli, sylwety domów i elementy infrastruktury industrialnej, uchwycone okiem aparatu w czasach transformacji ustrojowej dokonującej się w Europie Środkowo-Wschodniej od lat 90. XX w. Paradoksalnie, pomimo wyeliminowania człowieka z pola obrazowania, sceny malowane przez Lipskiego wiele mówią o ludzkiej naturze i doświadczeniu.

Podobnie jest w przypadku obrazu z kolekcji szczecińskiej, w którym motywowi pudełkowych bloków mieszkalnych, towarzyszy napis CONGRESS w nietypowym układzie. Blokowisko jest tu nie tylko specyficznym fenomenem wizualnym, ale przede wszystkim scenerią społecznych relacji. Ich charakter i natężenie, choć nie ujawnia się w warstwie fabularnej, zasugerowane zostały jaskrawą, energetyczną kolorystyką oraz sensem wprowadzonego do obrazu tekstu. Kongres oznacza spotkanie, interakcję, ale i konfrontację. W kontekście życia w bloku bywa to czasem spotkanie niezamierzone, a do konfrontacji dochodzi pomiędzy różniącymi się od siebie użytkownikami niewielkiej, wspólnej przestrzeni. Wysoka temperatura kohabitacji towarzyszy tu zarówno dziecięcym zabawom, jak przejawom sąsiedzkich relacji. Oferując całą paletę ludzkich typów i emocji blokowisko obrosło licznymi i sprzecznymi mitami – od nostalgicznej wizji wspólnoty do metafory stygmatyzującej przestrzeni, potęgującej zachowania patologiczne i wykluczającej prywatność. Dynamiczny i niejednoznaczny obraz Lipskiego wszystkie te wątki scala w jeden sugestywny kadr.

Magdalena Lewoc