Grosz (Kreuzgroschen)

Stralsund przez cały okres dysponowania prawem menniczym, czyli lata 1325–1763, prowadził politykę menniczą niezależną od władców. Jedynym ograniczeniem był zakaz bicia, gdy nie działała mennica książęca. Częste i długie przerwy w jej pracy pogłębiały deficyt monetarny i zmuszały miasto do działania.

W 1606 roku podpisana została umowa dziedziczna z księciem pomorskim Filipem Juliuszem (1584–1625) dotycząca wznowienia działalności obu mennic. W 1609 roku władca rozpoczął bicie we Franzburgu, a w następnym roku miasto otworzyło swoją mennicę. Za produkcję w latach 1610–1623 odpowiadali mincmistrzowie Howe – ojciec i syn o imieniu Matthias. Pojawiły się wówczas pierwsze grosze, po niemiecku nazywane Kreuzgroschen, a dla uzupełnienia obiegu także talary, półtalary i podwójne talary. Emisje groszy, o wartości czterech szelągów stralsundzkich lub dwóch szelągów lubeckich były dość liczne i trwały do 1614 roku.

Projekt stempli ograniczał się do dwóch tradycyjnych elementów – strzały i krzyża, które tym razem przybrały interesującą, konturową formę. Strzała umieszczona na awersie była symbolem Stralsundu od czasu lokacji w 1234 roku. Widzimy ją na wszystkich tamtejszych monetach bitych w okresie nowożytnym. Na odwrocie groszy widnieje zaś krzyż grecki, którego symbolika odnosiła się z reguły do czterech stron świata chrześcijańskiego. Cytat biblijny w otoku (Psalm 54: 3-5) jest typowy dla pomorskich emisji w tym okresie. Podobne formuły występują na monetach książąt pomorskich i wielu innych miast hanzeatyckich.

Genowefa Horoszko