Święta Weronika

Św. Weronika, postać znana z apokryficznych opisów Drogi Krzyżowej, głęboko poruszona cierpieniem Chrystusa, wykazała się niezwykłym miłosierdziem. Pośród wrogo nastawionego tłumu zmierzającego na Golgotę otarła twarz Chrystusowi z krwi i potu. Chusta, na której odbiło się Święte Oblicze Chrystusa – zwana veraicon – zgodnie z tradycją przechowywana w Bazylice św. Piotra w Rzymie, to jedna z najważniejszych relikwii Kościoła, uznawana za dowód prawdziwości dogmatu wcielenia. Obdarzony szczególnymi łaskami kult świętego oblicza oraz św. Weroniki – wzorca pobożności i miłosierdzia – przyczynił się do popularyzacji motywu zwłaszcza w sztuce późnego średniowiecza.

Uplastyczniona przestrzennie twarz Chrystusa w pomorskiej rzeźbie, jeszcze silniej miała przemawiać do wyobraźni wiernych. Kompozycja smukłej figury o charakterystycznie wydłużonej sylwetce i drobnej twarzy wzorowana jest na grafice Albrechta Dürera Św. Weronika między śś. Piotrem i Pawłem (seria Mała Pasja, 1510). Jej przyścienne opracowanie i wielkość świadczą, że mogła znajdować się w centrum retabulum ołtarzowego. Graficzny wzorzec sugeruje zaś, że po bokach towarzyszyły jej figury św. Piotra i Pawła. Jedną z nich mogła być, zachowana w zbiorach szczecińskiego muzeum rzeźba św. Piotra (MNS/Szt/41) o analogicznej formie i modelunku szat rzeźbionych dużymi płaszczyznami, świadczących o dłucie jednego artysty.

Wyraźne analogie do wizerunków na dużych płaskorzeźbach ołtarza z Dąbia (MNS/Szt/169, MNS/Szt/170) i innych realizacji późnośredniowiecznego warsztatu szczecińskiego – jak figury ołtarza z Suliszewa, pozwalają włączyć rzeźbę do zespołu zabytków szczecińskiego ośrodka. Wydłużone proporcje postaci charakterystyczne dla schyłkowej fazy jego działalności datują rzeźbę na lata 20. XVI wieku.

Rzeźba prezentowana jest na wystawie stałej Misterium Światła. Sztuka średniowieczna na Pomorzu.

Kinga Krasnodębska