Postać kobiety

Dogonowie są przede wszystkim rolnikami. Kalendarz prac polowych oraz powodzenie zbiorów zależą od terminowego rozpoczęcia pory deszczowej i jej obfitości, która trwa w kraju Dogonów od czerwca do października, z małą przerwą w opadach w drugiej połowie sierpnia. Średnia rocznych opadów wynosi 200–500 mm. Jeden z dogońskich mitów wyjaśnia istnienie dwóch różnych pór: deszczowej i suchej, jako wynik rywalizacji i walki stoczonej między Ammą i Lebe. W kraju Dogonów istnieją specjalne ołtarze andugo, na których składa się ofiary w celu wywołania deszczu. Andugo są poświęcone bóstwom Nommo, obecnym we wszystkich wodach, również w deszczu. Ołtarze te składają się z kamieni, które według Dogonów zostały zesłane przez Nommo wraz z deszczem, żelaznych haków zwanych gobo oraz drewnianych figurek. Po złożeniu ofiary rozpala się w pobliżu ołtarza ogień, którego gęsty dym ma przyciągać ciemne chmury deszczowe. Według mitologii Dogonów pierwszy deszcz pojawił się z chwilą, gdy na Ziemi wylądowała Arka Nommo z pierwszymi przodkami. Deszcz ten symbolizował nasienie Nommo, miał właściwości oczyszczające, sprawił też, że ziemia stała się płodna i urodzajna.

Figura przedstawia postać przodka z rękoma uniesionymi do góry. Ten gest jest interpretowany jako modlitewny wysiłek zmierzający do połączenia ziemi i nieba. Znakiem tego sojuszu jest deszcz, tak ważny dla rolników. Uważa się, że pierwotnie w ten sposób swoich przodków rzeźbili Tellemowie – tajemniczy lud zamieszkujący Masyw Bandiagara przed przybyciem Dogonów. Motyw ten wtopił się w tradycję dogońską i dziś o związkach z Tellemami świadczy jedynie nazwa tellem, którą określa się figury.

Ewa Prądzyńska