Fotografia grupowa dziewięciu osób siedzących na trawie

Fotografia z grupy zdjęć pamiątkowych, które Kacmanowie zabrali ze sobą, uciekając przed Niemcami. Jak w większości wypadków takich fotografii, nie znamy nazwisk osób przedstawionych - przyjaciół, znajomych, dalszych członków rodziny.

Na tej fotografii widocznych jest dziewięć osób, ubranych wyjściowo, kobiet i mężczyzn; w plenerze, siedzą na trawie. Siedzący najbardziej po prawej kobieta i mężczyzna trzymają mandoliny.

Rewers ze śladami po karcie albumu, do którego fotografia była wklejona, i ze śladami po kleju; trudno czytelna owalna czerwona pieczątka zakładu fotograficznego ,,Venus'' Jakuba Weintrauba w prawym górnym rogu, dedykacja kredką, częściowo czytelna:

Na dowód pamięci | dla sz.p. Terbiler | od dr Zaniows[…] || Lublin | 31/VI 1921

Na temat właściciela zakładu fotograficznego, w którym wywołano zdjęcie (być może - który również wykonał zdjęcie), pisze Jacek Dehnel (projekt AWERS/REWERS, dostęp 11.02.2021): ,,Jakub Wajntraub vel Weintraub – fotograf polski pochodzenia żydowskiego, działał w Chełmie w międzywojniu (może również wcześniej), prowadził atelier Venus przy ul. Lubelskiej. Adres podawany jest często jako Lubelska 70, ale również 79 (być może z błędnego odczytania pieczęci zakładu); moja fotografia – stosunkowo wczesna – ma na pieczątce, jak się zdaje, nr 62, co może oznaczać, że atelier zostało przeniesione później pod nr 70. | W zbiorach United States Holocaust Memorial Museum znajduje się zdjęcie synka Wajntrauba, Mońka, z koleżanką, Esterą Ajzen. Estera z rodzicami przeżyła wojnę po stronie radzieckiej, w łagrach w Komi. Losy Mońka i jego ojca nie są znane''. Zdjęcie znajdujące się w zbiorach USHM (do którego prowadzi link w opisie Dehnela) - z kolekcji Estery Ajzen Lewin.

W kolekcji Kacmanów i Terbilerów znajdują się dwa zdjęcia z dwoma różnymi pieczątkami atelier - por. MPOLIN-A15.2.3. W różnych zbiorach muzealnych znajdują się inne wykonane/wywołane w zakładzie fotografie: fotografia 7 p. p. Legionów, zbiory Muzeum Ziemi Chełmskiej, nr inw. H-424 (dostęp 27.12.2021), fotografia obiadu żołnierskiego po przysiędze w Chełmie 1937, zbiory Muzeum Zamojskiego, nr inw. MA/103/A (nr inwent. negatywu fotograf. MA 710/87 (dostęp: jw.). W aukcji internetowej z 2016 r., której ślad pozostał w internecie (dostęp: jw.), sprzedawano zdjęcie, które według opisu pieczątki sprzedającego także miało wskazanie właściciela zakładu fotograficznego: ,,J. Wajntraub". Por. również zdjęcie ze zbiorów prywatnych Wiesławy Zdzienickiej (artykuł ,,Dzieje rodziny Sandomirskich", dostęp: jw.), na którego odwrocie wskazany był Weintraub (,,To właśnie jest Ciocia Tala, jak w rodzinie ją nazywano. Jest to zdjęcie z 1928 roku. Zdjęcie było robione w Chełmie, Fotograf «Venus» J. Wajntraub ul. Lubelska 79 [sic!]"). Widocznie nazwisko Wajntrauba było wymieniane na pieczątkach w okresie przed co najmniej połową lat 30. XX w., później nie. Jeśli chodzi o adres (o którym pisze także cytowany Dehnel): być może rzeczywiście zmieniał się w trakcie działalności adres lokalu, być może też część danych z różnych wpisów jest mylna (cyfra źle odczytywana?); adres siedziby pieczątki z niniejszego zdjęcia, to Lubelska 70 - ostatni przedwojenny? Jest w każdym razie zgodny z podanym w pracy zbiorowej ,,Żydzi w Chełmie'' (pod red. K. Mart, Chełm 2010, s. 55): ,,W budynku przy Lubelskiej 70 działał zakład fotograficzny Venus Jakuba Wajntrauba''.

oprac. Przemysław Kaniecki