Piękna Madonna z Żarnowa

Stojąca figura Marii trzymającej dzieciątko reprezentuje temat ikonograficzny i typ przedstawienia popularny w sztuce około 1400 roku, wykształcony w ramach gotyku międzynarodowego. Rzeźby tego rodzaju określane jako Piękne Madonny charakteryzuje pogodny nastrój i wyrafinowana elegancja. Maria, zwykle o drobnej budowie ciała i młodzieńczym licu, ukazywana jest w wyidealizowanej pozie zakomponowanej na kształt litery S. Wyraźne odchylenie torsu od pionowej osi kompozycji ma optycznie równoważyć draperie szat o miękkim modelunku, często układających się w półkoliste festony i obfite kaskady w dolnej partii figury. Przedstawienia cechuje także czułość i pełna miłości relacja matki z dzieckiem.

Madonna z Żarnowa została wykonana u schyłku stylu międzynarodowego w nieznanym warsztacie zachodniopomorskim. Wykazuje bliskie analogie kompozycyjne i warsztatowe z Piękną Madonną z Damitzow (Niemcy), oddalonego od Szczecina o 25 km. Przed 1939 rokiem również ona należała do zbiorów szczecińskiego muzeum. Choć obecnie zaginiona, została zidentyfikowana na przedwojennej fotografii z archiwalnych zbiorów muzeum (nr inw. MNS/A.FOTO/14653). Stylistyka obu dzieł nawiązuje do Pięknej Madonny Gdańskiej.

Fundację figury znalezionej w kościele w Żarnowie, niegdyś należącym do dóbr cysterek z Wolina, przypisuje się właśnie temu zakonowi. Przyścienne opracowanie rzeźby wskazuje, że pierwotnie mogła funkcjonować w obrębie ołtarza. Na popularność tego typu przedstawień miał wpływ rozwój nabożeństw maryjnych i osobistej pobożności w kulturze XIV wieku.

Rzeźba prezentowana jest na wystawie stałej Misterium Światła. Sztuka średniowieczna na Pomorzu.

Kinga Krasnodębska